Пайвандҳои дастрасӣ

Хабари нав

Ҷанги Украина

"Шаҳр дигар амн нест, вазъ бадтар мешавад" ВИДЕО

Часов Яр, Украина
Часов Яр, Украина

Зиндагии сокинони Часов Яр зери садои тир мегузарад. Ин шаҳр дар 10-километрии ғарби Бахмут ҷойгир аст. Макони задухӯрди нерӯҳои Русия ва Украина. Пеш аз ҳамлаи Русия дар ин ҷо тақрибан 14 ҳазор кас мезист, ҳоло бисёр кам монда.

Наталя, яке аз сокинони Часов Яр нафақаашро интизор аст. “Пештар Вазъият чандон бад набуд. Ҳоло тамоман ҳезум намонд. Мо дар фикри рафтан ҳастем,” – мегӯяд ӯ.

Дар шаҳри Краматорск, воқеъ дар ғарби Бахмут, низ вазъ беҳтар нест. Барқу алоқа дастрас аст ва мағозаҳо кор мекунанд, аммо тирпаронӣ ҳам ҷой дорад.

Лилия, сокини Краматорск, гуфт, “чанд шаб пеш моро шаш бор соати 3-и шаб ва ду бор соати 4-и субҳ тирборон карданд.”

Ихтиёриёни маҳаллӣ аз созмони “Фариштаҳои наҷот” барои кӯчондани мардум аз Краматорск ба ғарби Украина мусофирбар овардаанд. Евгений Павенко мегӯяд, ҳашт созмони дигари ғайритиҷоратӣ низ бо ҷамъоварии хайрия аз саросари ҷаҳон барои берун бурдани сокинон ёрӣ медиҳанд.

Павенко гуфт, “аз ҳама ҷо кумак меояд. Хешовандонам дар Амрико низ ба ман дасти ёрӣ дароз карданд. Бо ин пул мо барои паноҳҷӯён телефону пойафзол ва хӯрок мехарем.”

Ҷияни Евгений, Алина Павенко-Кириченко, замоне бо волидонаш ба Амрико кӯчид, ки ҳашт сол дошт. Вақте Русия ба Украина ҳамла кард, ба ҷамъоварии пул ва хайрия барои мардуми Краматорск оғоз намуд.

Алина мегӯяд, “оилаҳо дар Амрико пайваста мегуфтанд, ки бояд онҷоро тарк кунанд. Дар ҷавоб мегуфтанд, ба ҳеч куҷо намераванд. Фикр кардем, ки ҳама чиз хуб аст ва онҳо мехоҳанд, ба дигарон мадад расонанд, вале ҳоло худашон ба дастгирии мо ниёз доранд.”

Анна ба умеди кӯчонда шудан ба макони амн бо фарзандонаш ба Краматорск омадааст. “Шаҳр дигар бехатар нест, рӯз аз рӯз бадтар мешавад. Хонаи мо аз мушак каме зарар дид. Ҳаво сард аст, газ нест ва хӯрокро мебояд дар берун ва дар алов пухт,” – мегӯяд ӯ.

Автобусе, ки аз ҷониби ихтиёриён ташкил шудааст, сокинонро аз Краматорск ва шаҳрҳои гирду атрофи он ба Днепр ва Киев мебарад. Онҳо умед доранд, ки дар макони нав сарпаноҳ ёфта, зиндагии амну ороме хоҳанд дошт.

Видеоро дар инҷо бинед:

Тирборони Русия сокинони Бахмутро ба тарки хонаҳояшон маҷбур кардааст
лутфан мунтазир бошед

Феълан кор намекунад

0:00 0:02:38 0:00

Ҳамаи хабарҳои имрӯзро дар инҷо бихонед

Русия бо 45 бесарнишини "Шоҳид" ба Украина ҳамла кард

Шаби 11-уми феврал чанд минтақаи Украина мавриди ҳамлаи бесарнишинҳои “Шоҳид”-и Русия қарор гирифт. Бесарнишинҳо ба Киев ва минтақаҳои ҷанубу марказии Украина зарба заданд.

Ба иттилои Нерӯҳои ҳавоии Украина, аз 45 бесарнишин, 40 тои он нобуд карда шудааст. Амалиёт 5 соат давом кардааст. Дар ҳукумати шаҳри Киев гуфтанд, ҳамаи онҳо дар масофаи наздик ба пойтахти Украина сарнагун шуданд.

Ба гуфтаи мақомот дар Николаев дар натиҷаи бархурди як бесарнишин ба иншооти саноатӣ сӯхтор сар зада, дар пай биноҳои истиқоматии канори он ҳам осеб дидаанд. Як нафар ҷароҳат бардоштааст. Дар сӯхтори дигар дар вилояти Днепропетроск ҳам як кас захмӣ шудааст.

Русия ҳар шаб бо бесарнишинҳои навъи “Шаҳед” ва баъзан бо мушакҳо ба Украина зарба мезанад. Шаби шанбе дар пайи ҳамлаи се бесарнишин ба як нуқтаи сӯзишворӣ дар Харков 10 манзили истиқоматӣ оташ гирифта, 7 нафар, аз ҷумла се кӯдак кушта шудаанд.

Маҳбуси украинӣ дар Русия гуфт, пайваста таҳқиру шиканҷа мешавад

Александр Марченко, шаҳрванди Украина, ки дар Русия бо иттиҳоми ҷосусӣ ба 10 соли зиндони низомаш сахт маҳкум шудааст, дар боздошт пайваста, мавриди таҳқир қарор доштааст. Дар ин бора созмони ҳомии ҳуқуқи «Первый отдел» бо истинод ба номаи ин маҳбус хабар додааст.

Марченкои 53 сола, соли 2018 дар минтақаи Донетски таҳти назорати ҷудоиталабони ҷонибдори Русия боздошт шуда буд. Ӯ ба ин ҷо барои ҷустуҷӯи мошин дуздидашудаи худ омада аз сӯйи кормандони ниҳодҳои вижа дар Донетск шуд. Соли 2020 додгоҳи Краснодар, Александр Марченкоро ба 10 соли зиндон маҳкум кард. Ӯро ба талоши рабудани қисмҳои системаи зиддиҳавоии С-300 ва интиқоли он ба Украина айбдор карданд.

Бино ба хабари созмони ҳуқуқии “Первый отдел” ӯ аз лаҳзаи боздошт мавриди таҳқиру шиканҷа қарор дорад. Дар Боздоштгоҳи муваққатии Русия ба ӯ доруҳои зарурӣ ва иҷозаи мулоқот бо наздиконашро намедодаанд. Дар маҳбаси Бурятӣ, ба гуфтаи ҳомиёни ҳуқуқ вай пайваста муҷозот мешудааст.

Дар давоми ду сол, шаҳрванди украина 85 шабонарӯзро дар ШИЗО ё утоқи ҷаримавӣ, 9 моҳро дар маҳбаси низомаш сахту шаш моҳи дигарро дар утоқи якнафара бо шароити сангин сипарӣ кардааст.

Ҳомиёни ҳуқуқ иддао доранд, ки баъди оғози ҷанги Русия алайҳи Украина, вазъи маҳбуси Украинӣ дар Русия боз ҳам бадтар шуда, таҳқир нисбати ӯ афзудааст. Низомиён ӯро маҷбур мекардаанд, ки бо сади баланд “Шараф ба Русия” бигӯяд. Созмони “Мемориал” Александр Марченкоро маҳбуси сиёсӣ эътироф кардааст.

Кӣ аз ҷанг хаста шуд? Украина ё Русия? ВИДЕО

Харков, Украина
Харков, Украина

Баъд аз оғози ҷанги Русия дар Украина, ин кишвар асосан бо ёриҳои низомии Ғарб сахт муқовимат мекунад. Азбаски кумакҳои низомиву молӣ ба Киев муаллақ монда ё коҳиш меёбанд, зоҳиран имсол барои Украина сахт хоҳад шуд. Ҳоло вазъ дар саҳнаҳои ҷанг чӣ гуна аст ва дар оянда ба кадом самт ҳаракат мекунад?

Ба ақидаи теъдоде аз низомиёну дипломатҳои ғарбӣ, пешравии Украина дар ҷанг ба ёриҳои беист вобаста хоҳад буд.

Дейвид Петреус, генерали бознишастаи амрикоӣ, гуфт, агар Конгресси Амрико ба Киев 61 миллиард доллари дигар бидиҳад ва Украина аз кишварҳои дигар ҳавопаймоҳои F-16 ва мушаку системаҳои зиддирадарӣ бигирад, ҳавопаймоҳои украинӣ наздик ба ҷабҳаҳои ҷанг парвоз карда метавонанд. Аммо ҳамаи ин, ба қавли Петреус, барои рахнаи хати дифоии Русия дар ҷанубушарқ кофӣ нест.

“Украина бояд як хати мудофиавии азимро бо номи хати Суровикин бишканад. Он гоҳ дар фазо қудрат пайдо мекунад, вале ман бовар надорам, ки теъдоди ҳавопаймоҳои ғарбӣ барои ин кор кофӣ бошад,” – шарҳ дод генерали бознишастаи амрикоӣ.

Ба ақидаи таҳлилгар Ҷон Ҳербст, Русия дар ҷанг пирӯзии томро ба даст намеорад. Фредерик Каган, ки барои Пажӯҳишгоҳи Ҷанг менависад, гуфт, бе мушакҳои ғарбӣ зарбаҳои ҳавоии Русия дар шаҳрҳои Украина ба мисли Киев ва Харков нишонрастар мешаванд ва ҷанг солҳо метавонад идома кунад.

“Дар бадтарин сенария ҳам Украина ба тамом фатҳ намешавад. Украина дар замони Ҷанги Ҷаҳонии Дувум солҳо ба зидди Шӯравӣ ҷанги партизанӣ бурд. Умедворем кор ба инҷо нарасад," – гуфт Фредерик Каган.

Хаста шудани Русия аз ҷанг метавонад як чизи мусбати дигар барои Украина бошад. Ба иддаои Бритониё, агар талафоти сарбозони Русия ба ҳамин минвол идома кунад, то соли 2025 аз ним миллион нафар мегузарад.

Майкл Кофман, таҳлилгари низомӣ аз Бунёди Сулҳи Байнулмилалии Карнеги, мегӯяд, Русия ба нерӯҳои иловагӣ эҳтиёҷ дорад: "Русия метавонад, ба қадри кофӣ сарбоз ҷамъ кунад, аммо барои чархиши нерӯҳо одам надоранд. Аз ин рӯ, бояд суръати ҷалби сарбозонро ду баробар зиёдтар кунад ё сарбозони иловагӣ даъват кунад.”

Маҷаллаи “Политико” дар Амрико моҳи декабри соли 2023 бо такя ба як манбаъ дар ҳукумати Ҷо Байден навишт, ки Амрико сиёсати кумакрасониро ба Украина ба сиёсати созиши сулҳ бо Русия тағйир медиҳад. Ба қавли таҳлилгар ва раҳбари Бунёди Маршалл Ҳезер Коли, Украина сулҳеро, ки Русия мехоҳад, ҳеч гоҳ қабул намекунад.

“Русия ҳама чизро мехоҳад. Владимир Путин Одессаро шаҳри русӣ меномад. Онҳо мехоҳанд, дар Киев ҳукумати дастнишондае дошта бошанд ва Украина ҳамчун кишвари мустақил вуҷуд надошта бошад," – бовар дорад Ҳезер Коли.

Аммо ҳамаи таҳлилгарон мегӯянд, ҳодисаи ғайриинтизор ба мисли марги ягон раҳбари ҷаҳонӣ, фалокати азими табиӣ ё ҷанги нав метавонад вазъро дар Украина дигар кунад.

Видеоро дар инҷо бинед:

Дурнамои ҷанг дар Украина чӣ хоҳад буд?
лутфан мунтазир бошед

Феълан кор намекунад

0:00 0:03:02 0:00

Марги 11 нафар дар пайи мушакборони Русия ба шаҳре дар Донетск

Дар пайи ҳамлаи мушакии нерӯҳои Русия дар ҳудуди вилояти Донетск 11 нафар, аз ҷумла 5 кӯдак кушта шудаанд. Бино ба иттилои мақомоти Украинӣ 8 каси дигар захмӣ шудаанд.

Вадим Филашкин, раҳбари маъмурияти низомии вилоят гуфт, низомиёни рус аз таҷҳизоти мушаки С-300 истифода карда, зарбаи аслӣ ба шаҳри Покровск ва деҳаи Ровно равона шудааст. Покровск шаҳре дар қаламрави таҳти назорати Украина ва тақрибан дар 80-километрии шимолу ғарби вилояти Донетск воқеъ аст.

Владимир Зеленский, президенти Украина дар паёми видеоии худ шаби гузашта эълом дошт, ки наҷотбахшон дар маҳалли ҳодиса кор бурда истодаанд. Вай гуфт, ҳамлаи аслӣ ба биноҳои истиқоматӣ равона шудааст ва Русия бояд дарк кунад, ки ягон зарба бе пайёмад нахоҳад монд.

Ҳамчунин нерӯҳои Русия субҳ ба шаҳраки Пивничнии Украина ҳам зарба задаанд. Ба таъкиди президенти ин кишвар, ду бомб ба биноҳои баландошёнаи истиқоматӣ афтида, се хона қисман вайрон шудааст ва ду зани солманд ба беморхона интиқол ёфтаанд.

Гузоришҳо дар бораи ҳамлаи маргбори Русия ба минтақаҳои аҳолинишини Украина баъд аз он нашр шуданд, ки низомиёни Украина, эълон карданд, дар пайи як амалиёт, шабона маркази фармондеҳии Русия дар пойгоҳе, дар нимҷазираи Қримро нобуд карданд.

Русия ва Украина даҳҳо асирро иваз карданд

Беш аз 200 низомии украинӣ аз асорати Русия раҳо шуданд
Беш аз 200 низомии украинӣ аз асорати Русия раҳо шуданд

Украина ва Русия даҳҳо асиронро иваз карданд. Вазорати дифои Русия эълон кард, ки 248 низомии Русия, ки дар Украина ба асорат афтода буданд, раҳо шуданд. Владимир Зеленский, раиси ҷумҳури Укарина аз бозгашти 230 низомии ин кишвар аз Русия хабар дод.

Аз моҳи августи соли гузашта ин аввалин табодули асирон миёни Русия ва Укрина аст.

Вазорати дифои Русия гуфтааст, даври нави табодули асирон бо миёнаравии Имороти Муттаҳидаи Арабӣ анҷом шуд. “Ба низомиёни озодшуда ёрии аввалини тиббӣ ва равонӣ расонда шуд,”-гуфтааст Вазорати дифои Русия.

Дар навбати худ Владимир Зеленский эълон кард, ки миёни низомиёни раҳошудаи Украина сарбозон ва афсарони қувваҳои мусаллаҳ, Гвардияи миллӣ, қушунҳои баҳрӣ ва марзбонӣ буданд. “Бархе аз инҳо дар ҳимояи Мариупол ва Азовстал иштирок доштанд,”-навиштааст раиси ҷумҳури Украина.

Русия ва Украина бори ахир моҳи августи соли 2023 асиронро иваз карда буданд.

"Киштзорҳо аз ҷасад пур шудааст" ВИДЕО

Як тонки вайроншудаи Русия дар Украина. Акс аз моҳи ноябри 2023
Як тонки вайроншудаи Русия дар Украина. Акс аз моҳи ноябри 2023

Сарбозони украинӣ дар наздикии деҳаи Кличеевка, воқеъ дар ҷануби шаҳри Бахмут, нақб канда, ба нерӯҳои Русия муқовимат мекунанд. Аммо онҳо барои расидан ба хати аввали ҷанг ҳар рӯз роҳҳои душворгузару минакоришударо тай мекунанд.

Сергей, сарбози украинӣ, мегӯяд, "ба мавзеъҳои мо бисёр ҳамла мекунанд. Барои нерӯҳои пиёдагарди мо мушкил аст, вале бачаҳо то ҳадди имкон истодагарӣ мекунанд. Бахусус дар даруни лою гил."

"Бояд аслиҳаро се километр дар даруни ҳамин гил бо худ барӣ. Нерӯҳои Русия шабу рӯз ва беохир ҳамла мекунанд. Новобаста аз вазъи ҳаво ва лойу гил меоянд. Киштзорҳо аз ҷасади онҳо пур шудааст," – афзуд ӯ.

Дар баъзе аз минтақаҳо фақат пиёда бояд равед. Ҷое нест, ки аз ҳамлаҳои ҳавоӣ паноҳ баред.

Роман, сарбози украинӣ, мегӯяд, “агар дар ҷое истоданӣ ҳастед, бояд наздик ба хандақ бошед. Ҳатто агар хаста шуда бошед, бояд дар хандақ паноҳ баред. Онҷо, ки тӯр дорад, шуморо намебинанд ва дар хандақ аз тир эмин мемонед. Агар дар роҳи ҳамвор бошӣ, бояд ҳарчӣ зудтар аз он гузарӣ.”

“Инҷоро бо бухории қадимӣ гарм мекунем, ҳаминҷо мехобем. Шамъҳои махсус барои нақб дорем, ки инҷо мемонем. Инҷо балони газ аст. Бо газ ҳам метавонем, гарм кунем. Хандақро ба сахтӣ меканем, вале ба ҳар сурат меканем. Гоҳо ҳангоми кандани замин ҷарақа мепарад,” – нақл кард Сергей, сарбози украинӣ.

Дар ҳоле ки Украина мунтазири кумакҳои низомии Ғарб аст, сарбозонаш инҷо барои ҷанги тӯлонӣ омода мешаванд. Ҷанге, ки ҳаракат аз ҳарду тарафи муқобил суст аст.

Ба қавли Роман, сарбози украинӣ, “Худоро шукр, сиҳату саломату зиндаем. Ҳеч кас моро надид, худамон инҷо омадем. Лойу гил ҳаст. Барои онҳо ҳам ҳаракат сахт аст. Ҳамин ҳам ҳадди ақал хурсанд мекунад.”

Видеоро дар инҷо бинед:

Украина ба нуқтаи минакоришуда табдил ёфтааст
лутфан мунтазир бошед

Феълан кор намекунад

0:00 0:02:18 0:00

NYT: Путин омодаи музокирот барои хатми ҷанг дар Украина аст

Владимир Путин
Владимир Путин

Президенти Русия Владимир Путин омодаи гуфтугӯ бо Украина барои қатъи ҷанг дар хати кунунии он ҳаст. Дар ин бора нашрияи The New York Times рӯзи шанбе хабар дод.

Нашрия дар такя ба манбаҳои худ навиштааст: ду намояндаи баландпояи пешини мақомоти Русия, ки то кунун бо Кремл робита доранд, инчунин афроди расмӣ аз ИМА ва дигар кишварҳо аз фиристодаҳои Путин чунин пешниҳоде гирифтаанд.

Нашрия номи манбаҳои худро ошкор накардааст.

Маскав расман эълон кардааст, ки аз ҳадафҳои амалиёти ба ном махсуси низомӣ, ки Путин онҳоро 24 феврали соли 2022 эълом карда буд, даст накашидааст. Ҳадафҳои Путин ҷудо кардани Донбасс аз Украина ва "денатсификатсия" ё ғайримиллатгароӣ ва ғайринизомӣ эълом шудаанд. Путин бори дигар рӯзи 14 декабри соли ҷорӣ гуфт, ки "ҳадафҳои амалиёти махсуси низомӣ" бе тағйир боқӣ мондаанд.

Ҳамсуҳбатони нашрияи The New York Times гуфтаанд, намояндагони Ғарбӣ аз охири моҳи сентябр борҳо аз Русия паём гирифтаанд, ки Путин омодаи қатъи ҷанг ҳаст.

"Аввал марзу муҳоҷират". Сенат тарҳи ёриро ба Украинаву Исроил напазируфт. ВИДЕО

Вакилони мардумии Амрико тарҳи ҳукуматро барои кумак ба Украинаву Исроил қабул накарданд. Онҳо мегӯянд, ки аввал бояд ба амнияти дохилии Амрико, бахусус муҳофизати марзҳо ва роҳ надодан ба муҳоҷирони ғайриқонунӣ, аҳамият бидиҳанд, сипас ба мушкилоти хориҷӣ.

“Ҷаласа бояд бо назардошти манфиатҳои миллии Амрико ва додани бартарӣ барои таъмини амният дар сарзаминамон оғоз шавад,” – гуфт Митч МакКоннел, раҳбари ҷумҳурихоҳон дар Сенат (палатаи болоии Маҷлиси Амрико) рӯзи 6-уми декабр.

Дар тарҳи ҳукумат барои амнияти марзҳои Амрико 20 миллиард доллар, барои кумаки низомӣ ва башардӯстона ба Укриана 60 миллиард доллар ва ба Исроил 14 миллиард доллар пешбинӣ шудааст.

Ба ин тарҳ 51 дарсад аъзои Сенат мухолиф баромаданд, ҳама намояндагони ҷумҳурихоҳон ва сенатори мустақил Берни Сандерс. Чак Шумер, сенатор аз Ҳизби демократ, низ зидди тарҳ садо баланд кард.

Марзи Амрико бо Мексика
Марзи Амрико бо Мексика

Тасдиқи тарҳи кумак ба Украина ва Исроил чанд ҳафта боз ба бунбаст дучор шудааст. Ҷо Байден, президенти Амрико, рӯзи 6-уми декабр ҳушдор дод, ки пирӯзии Русия дар Украина ба Маскав имкон медиҳад, ба кишварҳои дигари узви НАТО ҳамла кунад ва ба ин восита пойи низомиёни амрикоиро ба ҷанг бикашад.

“Агар Путин Украинаро бигирад, ӯ ба ин қонеъ намешавад. Муҳим аст, ки ба ояндаи дур нигоҳ кунем. Вай давом хоҳад дод. Таърих ба онҳое, ки аз ҳифзи озодӣ пушт гардондаанд, баҳо хоҳад дод. Мо набояд ба пирӯзии Путин иҷоза диҳем,” – афзуд ӯ.

Сокинони Киев мегӯянд, аз таъхир дар кумакҳои низомӣ нигарон ҳастанд ва аллакай таъсири онро эҳсос мекунанд. Яке аз онҳо гуфт: “Ба мо лозим аст, ки зудтар ёрӣ расонда шавад, то аз марги низомиёни бештар пешгирӣ кунем. Албатта, мо аз кишварҳое, ки ба мо ёрӣ кардаанд, сипосгузорем, вале дар ин шароит бояд сенаторҳо зудтар розӣ шаванд."

Конгресси Амрико аз оғози ҳамлаи Русия ба Украина беш аз 100 милиард доллар кумакро ба Украина тасдиқ кардааст. Владимир Зеленский, президенти Украина, мегӯяд, таъхири расондани ёрӣ ба Украина “таҳдиди бузург” барои ин кишвар аст ва ин заминаи пирӯзии Русияро фароҳам мекунад.

Украина имсол эълон кард, ки аз мавқеи дифоъ ба ҳамлаи ҷавобӣ ба зидди нерӯҳои Русия гузаштааст, вале натавонист нерӯҳои Русияро дар хати пеши ҷабҳа ба ақибнишинӣ водор кунад. Русия ҳамчунон ҳамлаҳои худро ба Украина давом медиҳад.

Видеоро дар инҷо бинед:

Сенат тарҳи ёриро ба Украинаву Исроил қабул накард
лутфан мунтазир бошед

Феълан кор намекунад

0:00 0:02:29 0:00

"Русҳо барои мо мина мегузоранд, мо барои онҳо" ВИДЕО

​​​​​​​Нерӯҳои ишғолгари Русия дар бисёре аз роҳҳо дар Украина мина гузошта, барои низомиёни он кишвар дарди сар офаридаанд. Аз ҳазорҳо минаи гузоштаи онҳо садҳо ададаш ба ҷони низомиён ва сокинони мулкӣ хатар дорад.

Дар айни замон нерӯҳои Украина дар роҳи ҳарбёини Русия мина мегузоранд, то вазъашонро мушкил гардонанду ҳалақаашонро тангтар кунанд.

Нишонрастарин минаи зидди мошинҳои душман, ба гуфтаи онҳо, магнитӣ ё часпанда будааст. “Вақте танк ё мошини дигар дар рӯйи он пайдо мешавад, метаркад ва зарра-зарраву пора-пора мекунад," мегӯянд онҳо.

Александр, як низомии Украина, гуфт, “мо барои онҳо мина мегузорем, онҳо барои мо. Онҳо дар фикри гумроҳ кардани мо ҳастанд, мо дар фикри гумроҳ кардани онҳо ҳастем. Ба мисли бозии шоҳмот.”

Минакорҳои украинӣ роҳҳои ҳаракати русҳоро мушоҳида мекунанд. Роман аз артиши Украина мегӯяд, "мошинҳои низомии онҳо ҳар рӯз омада, мавқеъҳои моро оташборон мекунанд."

"Мо он ҷо субҳи барвақт, ҳанӯз торик буд, ки рафтем. Минаҳоро дар роҳ гузоштем ва нисфирӯзӣ мошини онҳо аз болои он гузашт ва таркид. Пиёдагардҳои онҳоро хароб кардем. Барои таркидани баъзе аз навъҳои мина расидан ба онҳо шарт нест. Вақте ҳадаф наздик мешавад, аз роҳи сенсор мина метаркад," – идома дод ӯ.

Низомии украинӣ мегӯяд, "мақсади мо куштани одами зиёд не, маҷрӯҳ кардан аст. Ҷараёни берун бурдани захмиён метавонад суръати пешрафти онҳоро дар хоки мо сусттар кунад.”

Созмони Halo Trust мегӯяд, дар хоки Украина садҳо ҳазор мина гузошта шудааст ва барои безарар кардани ҷангалу заминҳои кишоварзӣ даҳҳо сол даркор мешавад.

Видеоро дар инҷо бинед:

Майдонҳои беохири минакоришуда дар Украина
лутфан мунтазир бошед

Феълан кор намекунад

0:00 0:01:55 0:00

"Бобои Шайх" аз Тоҷикистон ва дигарон дар Украина чӣ кор мекунанд? ВИДЕО

Бобои Шайх (номи мустаор) аз Тоҷикистон ҳар рӯз барои сокинони Харков оши палав мепазад
Бобои Шайх (номи мустаор) аз Тоҷикистон ҳар рӯз барои сокинони Харков оши палав мепазад

То шурӯи ҷанги бедалели Русия дар Украина ҳазорҳо зодаи Осиёи Марказӣ, аз ҷумла Тоҷикистон, дар Украина кору зиндагӣ ва таҳсил мекарданд. Дар тақрибан ду соли охир қисме аз онҳо аз кишвар берун рафта, иддае ҳанӯз дар онҷо мондаанд. Мардуми Осиёи Марказиро дар Украина чӣ нигоҳ медорад?

Бобои Шайх аз Тоҷикистон

Бобои Шайх (номи мустаор) аз Тоҷикистон ба Украина рафта, ҳар рӯз барои сокинони Харков оши палав мепазад. "Воҳима намекунам - на ҳар кас тоқат мекунад. Панҷ дег аст инҷо. Тасаввур кунед, чӣ қадар гарм аст. Ман рӯза ҳам мегирам. Вақте рӯзадорем, ҳатто об наменӯшем," – нақл кард ӯ.

Бо вуҷуди душвориҳо, Бобои Шайх ёриро ба мардуми Украина муҳим медонад: "Дареғи мардум, бисёр дареғи кӯдакон. Ман ҳамаи инро аз сар гузарондаам. Дар солҳои 90-ум дар мо ҳам ҷанг буд, гуруснагӣ буд, ҳамаи инро дидем."

Ин зодаи Тоҷикистон иддаоро дар бораи нақзи ҳуқуқи мусулмонҳо дар Украина инкор кард. Гуфт, "аз соли 1996 дар Украина ҳастам. Ҳеч гоҳ чунин чизеро нашунидам. Касе барои намозгузорӣ маҳкум накардааст."

Дар сафи Нерӯҳои мусаллаҳ

Равшанбек Рӯзиматов 54-сола аст. Дар Туркманистон ба дунё омада, дар ҳамон ҷо калон шудааст. Забони туркманӣ, узбекӣ, русӣ ва украиниро медонад. “18-сола будам, ки маро ба артиш даъват карданд. Ба Украина оварданд. Дар ҷараёни хидмат мардуми инҷоро меҳмоннавоз, хушодоб ва таҳаммулпазир ёфтам,” – мегӯяд ӯ.

Рӯзиматов вакили мудофеъ аст, вале ҳоло дар сафи нерӯҳои мусаллаҳи Украина ва дар майдони ҷанг қарор дорад: “Рӯзи аввали ҷангро хуб ба ёд дорам. Дар хона будам. Ман, ҳамсарам фарзандон – ҳама дар хона будем. Садои таркишҳоро шунидем ва он вақт фаҳмидем, ки ҷанг сар шудааст.”

Қонун ба Равшанбек ҳақ медиҳад, ки се фарзанди ноболиғашро гирифта, аз Украина берун равад, аммо мегӯяд, ин корро накард. “Шармандагӣ аст, ки зодгоҳи фарзандони худро гузошта равам. Онҳо дар инҷо ба дунё омадаанд. Ин хиёнат ба фарзандону ҳамсарам мешуд,” -- гуфт ӯ.

Равшанбек Рӯзиматов
Равшанбек Рӯзиматов

Равшанбек Рӯзиматов мегӯяд, ба ӯ бо “симои ғайриславянӣ” зистан дар Украина осон аст: “Аз соли 2006 касе аз ман ҳуҷҷат напурсидааст. Пеш аз он маъмурони милиса тафтиш мекарданд, санад мехостанд. Ҳоло чунин нест.”

Илова ба ин, ба гуфтааш, дар Украина ба пайравони мазҳабҳои гуногун муносибати таҳаммулпазирона доранд: “Озод ба масҷид меравем, ибодат мекунем, ба зиндагӣ идома медиҳем. Ҳеч кас кордор намешавад.”

Майя Верголяс дар шаҳри Дашаузи Туркманистон таваллуд шудааст. Пас аз хатми мактаб ба Екатеринбург рафт: “Боре дар Свердловск (номи пешинаи шаҳр – НВ) дар трамвай ҳамватанонро дидам. Бо якдигар ба забони туркманӣ гап задем. Аз пушт зане дод зад, ки “ман забони шуморо намефаҳмам, ба русӣ гап занед.”

Майя Верголяс
Майя Верголяс

Пас аз адои донишгоҳ Верголяс ба Киев рафт ва аз соли 1989 дар Украина ба кору зиндагӣ пардохт. Дар онҷо оила барпо кард, соҳиби фарзанд шуд. Доктори илмҳои биологӣ, профессори кафедраи анатомия ва физиологияи инсон аст. Ҳоло ба одамон дар Украина чӣ гуна муҳофизат кардани худро дар вақти ҷанг меомӯзонад.

Вай рӯзи аввали ҳамлаи Русияро ба Украина чунин ба хотир овард: “Писару шавҳарам чизеро баҳс мекарданд. Хоби ман ҳам намеомад. Саҳар, тақрибан соати панҷ, шавҳарам гуфт, ки ҷанг сар шуд. Бовар надоштам, ки ҷанг аст.”

Низомиёни нав

Руслан Маханбеталиев аз Қазоқистон дар Харков зиндагӣ мекунад. Писари калонияш, Рашид, дар ҷабҳа аст.

"Ҳарчанд дар Қазоқистон зода шудааст, Украинаро ҳимоят мекунад. Гуфт, ки падар, шояд ман биравам, биҷангам, Украинаро дифоъ кунем. Мефаҳам, ки мардуми кӯчманчӣ ҳастем. Инҷо ҷанг мешавад, ба ҷойи дигар меравем. Онҷо ҷанг шавад, инҷо меоем. Тамоми умр чунин хоҳад буд? Кӣ муҳофизат хоҳад кард?" – нақл кард ин мард.

Ба қавли падараш, Рашид ба ҷанг ҳамчун сарбози қаторӣ рафт, вале дар ҷараёни ҷанг барои шуҷоат медал гирифту соҳиби рутбаи сержанти хурд шуд. "Ман аз ӯ ва онҳое, ки Украинаро дифоъ мекунанд, фахр мекунам," -- иқрор шуд ӯ.

Ду писари Миродил Юнусов аз Узбекистон низ ба ҷанг рафтаанд. Вай мегӯяд, рӯзи аввали ҷанг бо ваҳшат аз хоб хест. "Мо рафтем, фарзандон монданд. Онҳо рӯзи дигар барои муҳофизати Украина рафтанд," -- ба ёд овард ӯ.

Миродил Юунсов мегӯяд, худаш ҳам мехост, ба ҷабҳа биравад, вале ӯро ба баҳонаи "пирияш" нагирифтанд: “Бисёр душвор буд, вақте писаронам хат наменавиштанду занг намезаданд. Онҳо дар Кременная ҳастанд. Наздики онҷо минакорӣ шудааст. Низомиёнро бо мошинҳои зиреҳпӯш мебаранд. Вақте занг заданд, бисёр хуш шудам," - мегӯяд мард.

Юнусов дар бозори "Барабашово" дар Харков хӯрок мефурӯшад. Ин бозори калонтарин дар Аврупои Шарқист. Артиши Русия дар моҳи марти соли 2022 "Барабашово"-ро тирборон кард ва нуқтаҳои савдо дар паҳлӯи ҷойи кори Миродил оташ гирифтанд. Аммо ӯ ба тайёр кардани оши палав идома медиҳад: "Ман ба нархи бисёр арзон хӯрок медиҳам. Дар вақти ҷанг бояд одамонро дастгирӣ кунем."

Миродил Юнусов
Миродил Юнусов

Ризокорон

Бародарон Рустам ва Дамир Дарменовҳо қазоқ ҳастанд, вале дар Киев зиндагӣ мекунанд. Пас аз таҷовузи Русия ба хоки Украина тасмим гирифтанд, ки ихтиёрӣ ба мардуму низомиён мадад кунанд.

Маҳалли нахустине, ки бародарон барои кумак рафтанд, Гостомел буд. "Низомиён бисёр буданд. Дар ҳар панҷ метр як посгоҳ буд. Ҳуҷҷатҳо дар назди оинаи мошин меистоданд ва дар ҳар панҷ метр онҳоро нишон медодем," – қисса кард Дамир Дарменов.

Бародарон дар Гостомел палав пӯхта, ба сокинони маҳаллӣ доданд. Сипас тамоми вилояти Киевро гаштанд. Ҷое, ки дар оғози ҷанг аз тарафи нерӯҳои Русия ишғол шуда буд.

Дамир Дарменов
Дамир Дарменов

Рустам, бародари Дамир, тобистони соли 2022 Донишгоҳи давлатии тиббии Киевро хатм кардааст. Дар оғози соли 2023 тасмим гирифт, ки ба ёрии низомиёни украинӣ бишитобад.

Дамир аз ҳамлаи артиши Русия ба Украина, ки Маскав онро "ҳимояи аҳолии русзабон" медонад, хашмгин аст. "Мо дар замини худ ҳастем, онҳо ба назди мо омадаанд, вале боз моро фашистӣ меноманд," -- мегӯяд ӯ. Дарменов афзуд, ҳамеша ба забони русӣ гап мезанад, вале дар Украина ягон бор эътирозе нашунидааст.

Волидони серфарзанд

Дар соли 2022 дар Украина 206 ҳазор тифл ба дунё омадааст. Дар нимсолаи аввали 2023 – тақрибан сад ҳазор. Ба сабаби таҷовузи Русия ба Украина занон баъзан зери тиру мушакборон ва гоҳе дар хона ё анборҳо таваллуд мекунанд.

Соҳибкор аз Қирғизистон Ҷамолиддин Қосимов чаҳор фарзанд дорад ва бо оилааш дар Одесса зиндагӣ мекунад. Духтари хурдияш дар замони ҷанги Русия дар Украина ба дунё омадааст: "Вақте ҷанг сар шуд, занам ҳомила буд. Ташвиш доштем, ки чӣ хоҳад шуд. Ба зоишгоҳ роҳ надоданд, дард шабона сар шуд."

Ҷамолиддин даҳ сол боз гӯшти гову гӯсфанд мефурӯшад. "То замони ҷанг вазъ хуб буд, пас аз он дигар шуд. Дар ҳафтаи аввал аслан савдо набуд. Тиҷорат якбора суст шуд." Ҳоло тасдиқ мекунад, ки вазъ рӯ ба беҳбуд овардааст. "Кам-кам субот ҳаст, Худоро шукр, мешавад," – мегӯяд ӯ.

Ҷамолиддин Қосимов бо зану фарзандонаш
Ҷамолиддин Қосимов бо зану фарзандонаш

Падари дигар серфарзанд, Кумарбек Раман, молики силсилаи мактабҳост. Ӯ дар Қирғизистон зода ва бузург шудааст. Соли 2018 ба Украина кӯчид. Дар ин кишвар чанд мактабу кӯдакистони хусусӣ кушод. Дар замони ҷанг ҳам кор мекунанд.

Вай се фарзанд дорад. Духтари хурдияш дар Украина ба дунё омадааст. Ӯро Мирослава ном ниҳодаанд, то дар кишвар сулҳу амонӣ бошад.

Филми телевизиони "Настояшее Время" ва тарҳи "Мигрант Медиа"-и Радиои Озодиро дар бораи зиндагии тоҷикону қирғизҳо, туркманҳо ва узбекҳо дар Киев, Харков ва Одесса ба забони русӣ бинед:

Дар шарқи вилояти Маскав як бесарнишин нобуд карда шуд.

Шаҳрдори Маскав, Сергей Собянин хабар дод, ки нерӯҳои ҳавоии ин кишвар шаби якшанбе аз ҳамлаи бесарнашин ба шаҳри Богородск пешгирӣ ва бесарнишинҳоро нобуд кардаанд.

Собянин дар шабакаи Телеграм навиштааст дар ин ҳодиса касе зарар надидааст. Вазорати дифои Русия ҳам тасдиқ кардааст, ки “ҳавопаймои бесарнишин нобуд карда шуд.”

Богородский дар ҳудуди вилояти Маскав воқеъ буда, маркази он шаҳри Ногинск аст. Бархе аз шабакаҳои телеграмии Русия бо нашри аксу наворҳо иддао кардаанд, ки мушакпораҳо ба роҳи мошингард дар деҳаи Монинои шаҳри Старая Купавна афтидаанд. Роҳ муваққатан баста шуд.

Ҳукумати Русия бесарнишинҳои Украинаро айбдор мекунанд. Киев ба ин иддаоҳо вокуниш намекунад. Маълум нест, ки чаро бесарнишин тавре мақомоти Русия иддао доранд, аз шарқ ба сӯйи Маскав парвоз кардааст. Украина дар ҷанубу ғарби пойтахти Русия ҷойгир аст.

Нерӯҳои дифои ҳавоии Украина дар навбати худ иддао доранд, ки шаби якшанбе дар фазои Украина 15-20 бесарнишини навъи “Шаҳид”-и низомиёни Русияро нобуд карданд. Дар бораи талафот маълумот дода нашудааст.

Ба иттилои маъмурияти шаҳри Киев, дар наздикии пойтахт 10 ҳамлаи ҳавоии Русия нобуд карда шуд. Бино ба гузоришҳо, дар вилояти Киев як зербино осеб дид. Ҷузъиёти ҳодиса маълум нест.

Бунёд дар Украина асир шуд. Ӯро ба Русия медиҳанд?

Як ҷавони 20-солаи зодаи Тоҷикистон, ки сарбози артиши Русия будааст, дар Украина асир афтодааст.

Навори суҳбати Бунёд Ҷураев, сарбози артиши Русияро рӯзи 15-уми ноябр чанд саҳифаи телеграмии зоҳиран наздик ба мақомоти Украина нашр кардаанд.

Хабарнигори Радиои Озодӣ маълум кард, ки Бунёд Ҷураев, сокини деҳаи Ғазантараки ноҳияи Деваштич, панҷ соли пеш ҳамроҳ бо падару бародараш ба Русия рафта, мактаби миёнаро онҷо хатм кардааст.

Дар наворе, ки саҳифаи телеграмии “Украина сейчас” нашр кард, Бунёд Ҷураев мегӯяд, ӯ пас аз хатми колеҷи техникиии шаҳри Владивосток ба артиш ҷалб шуд.

Маълум нест, ки видеои суҳбати ӯ дар чӣ шароит сабт шудааст. Бунёд дар ин суҳбаташ мегӯяд, намехост ба ҷанги Украина биравад, вале таҳдид кардаанд, ки ӯро ҳабс мекунанд.

Ба нақли вай, дар ҷанг алайҳи низомиёни Украина дар вилояти Донетск бо шаш ҳамроҳаш ба низомиёни украинӣ таслим шуданд ва ҳоло дар асорат “муносибат бо онҳо хуб аст.”

Дар навори чорунимдақиқаӣ ӯ аксаран бо русӣ суҳбат мекунад, вале дар поён бо забони тоҷикӣ ба тоҷикистониён муроҷиат мекунад, ки “ин ҷанги мо нест ва дар он иштирок накунед.”

Даврон Муҳаммадназаров, як тан аз дӯстони Бунёд гуфт, ду моҳи ахир ӯ бо наздиконаш тамос надошт ва асир шудани ӯро аз навори саҳифаҳои телеграмӣ фаҳмиданд.

“То ҳоло мақомоти Русия ба хешовандонаш дар бораи асир шудани ӯ чизе нагуфтаанд. Ҳоло худашон мурҷоиат карданд, лекин ҷавобе нест,”—гуфт ӯ.

Ба гуфта дӯсташ, Бунёд шаҳрвандии Русия ва Тоҷикистонро дорад.

Дар Сафорати Тоҷикистон дар Украина гуфтанд, ки ин наворро дидаанд ва онро пайгирӣ доранд. Давлат Назрӣ, сафири Тоҷикистон дар Украина рӯзи 17-уми ноябр дар суҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт, танҳо ба шаҳрвандони Тоҷикистон имкони кумак кардан доранд.

“Ба мо касе барои кумак муроҷиат накардааст. Мақомоти Украина ҳам моро хабардор накардаанд. Мо танҳо дар ҳолате кумак карда метавонем, ки ин ҷавон шаҳрванди Тоҷикистон бошад,”—гуфт ӯ.

Сарнавишти ин ҷавон маълум нест. Маъмулан, сарбозони асири русро бо сарбозони асири украинаӣ ду ҷониб иваз мекунанд. Наздикони Бунёд Ҷураев мегӯянд, тарс доранд, ки пас аз танқиди артиши Русия ва русҳо дар навори саҳифаҳои телеграмӣ ва бозгашт ба Русия ӯро зиндон накунанд.

Пас аз ҳамлаи Русия ба Украина дар моҳи феврали соли 2022 хабари асорат ва кушта шудани даҳҳо зодаи Тоҷикистон дар ҷанги Украина расонаӣ шуд.

Маълум нест, ки чӣ теъдод аз шаҳрвандон ё зодаҳои Тоҷикистон дар ин ҷанг иштирок доранд, вале хабари кушта шудани беш аз 50 тан аз онҳо то кунун расонаӣ шудааст.

Гузориши СММ дар бораи таҷовузгарии сарбозони рус дар Украина

Прага, Чехия - Эътирози гурӯҳе аз одамон дар назди сафорати Русия алайҳи ҷанг дар Украину. Акс аз 9 майи с. 2022
Прага, Чехия - Эътирози гурӯҳе аз одамон дар назди сафорати Русия алайҳи ҷанг дар Украину. Акс аз 9 майи с. 2022

Кумиссиуни ҳуқуқи башари СММ дар гузориши нави худ аз таҷовузи ҷинсии сокинони Украина дар минтақаҳои ишғолшуда аз сӯйи низомиёни рус нигаронӣ кардааст. 

Муаллифони гузориш батафсил аз чанд ҳолати дастдарозӣ ба занон дар вилоятҳои Херсон ва Запароже нақл кардаанд. Ба гуфтаи онҳо, низомиёни рус дар моҳҳои марту июли соли 2022, дар чанд деҳа нисбати сокинони маҳаллӣ чунин амалро раво дидаанд.

Қурбониёни хушунатҳои ҷинсӣ занони аз 16 то 83 сола будаанд. Бино ба гузориши СММ сарбозони рус ба манзили онҳо ворид шуда, бо силоҳ таҳдид мекардаанд, ки назидконашонро мекушанд. Ду мавриди таҷовузи гурӯҳи ошкор шудааст.

Дар гузориш гуфта шудааст, ки сарбозони рус дар аксар ҳолат бо бераҳмӣ, аз ҷумла бо роҳи шиканҷаву латтукӯб занонро таҷовуз кардаанд. Дар миёни қурбониёни хушунати ҷинсӣ дар Украина, як духтари 16 сола ва зани 83 сола ҳам будаанд.

Дар гузориши Кумиссиюни ҳуқуқи башари СММ аз шаклҳои дигари нақзи ҳуқуқи одамон, аз ҷумла аз қатлу шиканҷа ва боздошту рабудани кӯдакони украинӣ ёдоварӣ шудааст.

Дар матлаб ҳамчунин ба қонуншикании низомиён ва мақомоти Украина ҳам таъкид шудааст.

Ҳанӯз аз оғози ҳамлаи Русия ба Украина дар бораи таҷовузи сокинон дар минтақаҳои ишғолшуда хабар дода мешуд. Ҳукумати Украина ва бархе аз кишварҳои ғарбӣ Русияро ба истифода аз хушунати ҷинсӣ чун як воситаи ҷангӣ айбдор карданд. Моҳи марти имсол хабар дода шуд, ки Додситонии кулли Украина, беш аз 170 парвандаи таҷовуз аз сӯйи низомиёни русро баррасӣ дорад.

Ҳукумати Русия ин иттиҳомро рад мекунад ва дар ин кишвар алайҳи ягон сарбоз ҳам барои таҷовуз дар Украина парванда боз нашудааст.

Хушбахтро, ки дар ҷанги Украина кушта шуд, дар Конибодом дафн карданд. ВИДЕО

Хушбахт Турсуновро дар зодгоҳаш, шаҳри Конибодом, дафн карданд
Хушбахт Турсуновро дар зодгоҳаш, шаҳри Конибодом, дафн карданд

Дар шимоли Тоҷикистон халабонеро ба хок супурданд, ки ба гуфтаи наздиконаш ба таври қарордодӣ дар артиши Русия хидмат мекард ва дар ҷанги Украина кушта шудааст.

Хушбахт Турсунов аз Конибодом 35 сол дошт.

Падараш, Алиҷон Турсунов, мегӯяд, аз рафтани ӯ ба ҷанг дар Украина огоҳ набуд ва хабари кушта шуданаш онҳоро сахт ошуфта кард.

"Капитан буд. Аз рафтанаш хабар надоштам. Бачаро хуб тарбия карда, нағз хононда, ба воя расонда будам. Ягона ноновари хона буд," – гуфт ӯ рӯзи 9-уми октябр.

Ба нақли пайвандонаш, тамос бо Хушбахт Турсунов дар аввали моҳи августи имсол бурида шуд. Дертар ба онҳо хабар расондаанд, ки ӯ дар Украина ҷон бохт. Ҷасади халабони ҷавонро рӯзи 7-уми октябр дар зодгоҳаш, Конибодом, дафн карданд. Расонаҳои Русия менависанд, Хушбахт дар ҳоле кушта шуд, ки фармондеҳи ӯ Максим Кузминов чархболи ҳарбиро дар Украина фуруд овард, то ба нерӯҳои украинӣ супорад ва барояш ним миллион доллар ҷоизаи пулӣ гирад. Хушбахт ва пилоти дувум аз ин нақшаи Кузминов огоҳ набуданд ва ҳангоми расидан ба Украина таслим нашуданд ва аз тарафи нерӯҳои украин ба ҳалокат расиданд.

Хушбахт Турсунов мактаб-литсейи Конибодомро хатм карда, ба омӯхтани ҳавонавардӣ ба шаҳри Сизрани Русия рафтааст.

Алиҷон Турсунов
Алиҷон Турсунов

"Баъди хатм муддате дар Тоҷикистон зист, вале боз ба Русия баргашт. Чанд вақт ба ҳайси посбон кор кард. Сипас бо шартнома ба артиши Русия пайваст. Албатта, намехостам, ки ба ҷанг равад. Кӣ мехоҳад фарзандаш нобуд шавад?" – мегӯяд Алиҷон Турсунов.

Аҳли ин хонавода мегӯянд, аз кори Хушбахт дар Русия танҳо хушбахтиро мунтазир буданд. Монанди ҳазорон нафаре, ки солҳои охир тақдири худро бо Русия пайвастанд. Акнун дарк мекунанд, ки он умеду орзуҳо хато будаанд.

Хадамоти истихборотии Бритониё мегӯяд, мақомоти Русия аз моҳи майи соли 2023 ба таври фаъол зодагони Осиёи Марказиро ба ҷанг дар Украина ҷалб мекунанд. Ин ҷанг моҳи феврали соли 2022 аз тарафи Русия шуруъ шуд.

Манзили волидони Хушбахт Турсунов
Манзили волидони Хушбахт Турсунов

Маълум нест, Хушбат Турсунов бо хоҳиши худ ба майдони ҷанг рафтааст ё зери фишори мақомоти Русия. То кунун даҳҳо шаҳрванди Тоҷикистон ба таври қарордодӣ, ваъдаи озодӣ аз зиндон ё дарёфти осони шаҳрвандии Русия ба майдони ҷанг бурда шудаанд.

Хабари марги чандин нафари онҳо расонаӣ шуд, аммо шумораи дақиқе дар даст нест. Ҷониби Тоҷикистон ба ҷуз онки аз шаҳрвандон хостааст, дар “ҷангҳои бегона” ширкат накунанд, дар мавриди даргирӣ дар Украина ва ё иштироки зодагони кишвар дар он паёму иттилои возеҳе надодаанд.

Видеоро дар инҷо бинед:

Хушбахтро дар Конибодом дафн карданд
лутфан мунтазир бошед

Феълан кор намекунад

0:00 0:02:28 0:00

54 ҳазор зиндонӣ куҷо шуд? Коҳиши рекордӣ дар зиндонҳои Русия

Теъдоди маҳбусон дар зиндонҳои Русия, ки дар миёнашон тоҷикон низ ҳастанд, ба таври рекордӣ ё 54 ҳазор нафар кам шудааст. Ҳоло дар маҳбасҳои ин кишвар 226 ҳазор зиндонӣ адои ҷазо мекардааст.

Ин дар ҳолест, ки ба иттилои Всеволод Вуколов, муовини вазири адлияи Русия “даҳ соли пеш шумори онҳое, ки дар дар муассисаҳои ислоҳотӣ нигаҳдорӣ мешуданд ба 700 ҳазор нафар мерасид”

Дақиқ гуфта нашудааст, ки ин коҳишёбӣ кадом давраро дар бар мегирад, аммо бино ба як гузориши сомонаи “Медиазона” камшавии бесобиқаи маҳбусон дар зиндонҳои Русия дар нимаи дуюми соли 2022, баъди сафарбарии дастаҷамъонаи зиндониён ба ҷанг дар Украина оғоз шуд.

Соли гузашта "Медиазона" ошкор карда буд, ки дар моҳҳои сентябр октябр аз зиндонҳои мардонаи Русия, 23 ҳазор нафар ғайб задааст. Дар маҷмӯъ дар соли 2022 дар муассисаҳои ислоҳии ин кишвар 32 ҳазор маҳбус ва соли 2023 54 ҳазор нафар кам шудааст.

Аз тобистони соли 2022 гурӯҳи низомии “Вагнер”, ба ҷалби маҳбусон ба ҷанг оғоз кард. Раҳбари он, Евгений Пригожин шахсан ба зиндонҳо рафта, бо ваъдаи пул ва раҳоӣ маҳбусонро ба ҷанг дар Украина даъват мекард. Ин гурӯҳ ҳатто онҳоеро ҳам, ки ҷиноятҳои вазнин содир кардаанд, бо ваъда ба сафи худ қабул мекард.

Моҳи сентябри имсол нашрияи “Важние истории” хабар дод, ки собиқ ҷангиёни “Вагнер” аз ҳисоби зиндониёнро ба сафи артиши Русия қабул кардаанд. Моҳи август ҳомии ҳуқуқи маъруф Олга Романова дар сӯҳбат бо лоиҳаи “Можем объяснить” гуфт, ҳоло занони зиндониро ҳам ба ҷанги Украина мебаранд.

Дар зимн, дар зиндонҳои Русия муҳоҷирони зиёде аз кишварҳои Осиёи Марказӣ, аз ҷумла Тоҷикистон, нигаҳдорӣ мешаванд ва дар ин муддат даҳҳо мавриди ҷалб ва кушта шудани зодаҳои Тоҷикистону Узбекистон дар ҷанги Русия бо Украина расонаӣ шудааст.

Зиндониёни тоҷик дар Русия мегӯянд, даъватҳо барои рафтан ба ҷанг идома дорад. Акнун ин кор аз сӯйи мақомот ва Вазорати дифои Русия сурат мегирад.

То ин дам хабари марги беш аз 20 маҳбуси тоҷик аз Украина омадааст ва боқимондаҳо ҳам тарс доранд, ки ин сарнавишт ба сари онҳо меояд.

Ахиран гурӯҳе аз зиндониёни тоҷик дар як зиндони Русия аз мақомоти Тоҷикистон хостанд, барои идомаи адои ҷазо онҳоро ба ватан баранд, вагарна ба ҷанг бурда мешаванд.

Русия аз фиристодани муҳоҷирон ба ҷанг даст накашидааст. ВИДЕО

Даъватномаҳо барои ҷанг дар Украина
Даъватномаҳо барои ҷанг дар Украина

Мақомоти Русия кӯшиши худро барои ҷалби зодагони Осиёи  Марказӣ ба ҷанги бедалел дар Украина кам накардаанд. Баъзе аз муҳоҷирон мегӯянд, вақтҳои охир ба онҳо телефонӣ шаҳрвандии Русияро пешниҳод доранд.  

"Онҳо аз рақами номаълум занг зада, шаҳрвандии Русияро пешниҳод карданд. Пештар чунин набуд. Агар муҳоҷир шаҳрвандиро қабул кунад, ба ҷанг фиристода мешавад," – нақл кард як муҳоҷири қирғиз.

Муҳоҷири дигар аз Тоҷикистон, ки дар Русия кор мекунад, гуфт, ҳафтаи гузашта барояш телефонӣ пешниҳоди гирифтани шаҳрвандиро кардаанд. Ин мард ба шарти фош нашудани номаш ба суҳбат розӣ шуд.

Тафтиши саросарии муҳоҷирон дар Русия аз охири моҳи майи имсол шуруъ шуда, то ҳанӯз поён наёфтааст. Пулис онҳоро аз кӯчаву маҳалли кор ва хонаҳояшон боздошт мекунад. Мақомоти ҳифзи ҳуқуқ қаҳвахонаву масҷидҳо, толорҳои варзишӣ, коргоҳ ва хобгоҳи муҳоҷиронро тафтиш карда, даҳҳо нафари онҳоро бо худ мебаранд.

“Онҳоро даст ба китфи якдигар дар як саф қатор мегузоранд. Марду занро ҳамингуна ҷамъ мекунанд. Гуё ҷинояткорони хатарнокро аз маҳбас берун меоранд. Ҳуқуқи инсон поймол мешавад," – гуфт ҳамсуҳбати мо.

Гузориши видеоиро дар инҷо тамошо кунед:

Ё бо зӯрӣ, ё бо зар. дар Русия даъвати муҳоҷирон ба ҷанги Украина ҳамоно идома дорад
лутфан мунтазир бошед

Феълан кор намекунад

0:00 0:03:06 0:00

Муҳоҷирони корӣ мегӯянд, ин рафтори пулис бо як ҳадаф анҷом дода мешаванд. Ба зодагони Осиёи Марказӣ рӯйирост пешниҳод мекунанд, ки шартномаи ҳарбиро имзо кунанд. Ва ё бо фиреб онҳоро ба ин кор водор менамоянд.

Як муҳоҷир аз Узбекистон гуфт, “дар даромадгоҳи марказе, ки мо патент мегирем, пурсиданд, ки оё мехоҳед ба ҷанг равед? Мо ба шумо шаҳрвандии Русияро медиҳем. Ман гуфтам, ки не!”

Владимир Путин, президенти Русия, рӯзи 21-уми сентябри соли 2022 дар Русия басеҷ ё сафарбарии нисбиро эълон кард. Дар пайи он садҳо ҳазор шаҳрванди Русия ин кишварро тарк карданд. Ҳоло Кремл барои ҷалби муҳоҷирон ба ҷанг аз усулҳои гуногуни фишор истифода мекунад.

Як муҳоҷир аз Қирғизистон гуфт, "масалан, ветнамиҳо ва чиниҳо низ хастанд. Онҳо мисли қирғизҳо, узбекҳо ва тоҷикон, ки давлату ҳукумати заиф доранд, зери фишор қарор намегиранд. Муҳоҷироне, ки дар ин ҷо зиндагӣ мекунанд, ҳангоми мушкилӣ маҷбур мешаванд, шиноснома гиранд. Ҷанг дар як-ду соли наздик тамом намешавад. Баъд аз гирифтани шиноснома имкони ба ҷанг фиристодани онҳо вуҷуд дорад.”

Пажӯҳишҳо нишон медиҳанд, ки ҳар давъватшудаи панҷум баъди камтар аз ду моҳи сафарбарӣ ба ҷанг ҳалок шудааст. Бино бар гузоришҳо, зодагони Осиёи Марказӣ ба хатти аввали ҷанг фиристода мешаванд.

Муҳоҷири қирғиз мегӯяд, “ба боррасонӣ машғулам. Вақте як мототсиклро ба ҷавоне бурдам, ӯ нақл кард, ки як сол дар ҷанг буд. Аз ӯ пурсидам, ки оё дар он ҷойҳо бо шумо қирғизҳову узбекҳо ва тоҷикҳо буданд? Гуфт, ки не, танҳо русҳо будем. Моро ба он минтақаҳое, ки ҷангҳои шадид ҷараён дорад, намефиристанд. Ӯ дар маркази ҷанг набуд. Сиёсати мақомоти рус чунин аст. Ба он ҷо пеш аз ҳама бурятҳо ва муҳоҷиронеро мефиристанд, ки шиносномаи русӣ доранд.”

Ҳукумати Русия эълон кард, ки аллакай сесад ҳазор нафар довталабона бо артиш шартнома бастаанд. Қарор аст, то соли нав 120 ҳазор нафари дигарро ҷалб намоянд.

Ба гуфтаи Хадамоти истихборотии Бритониё, мақомоти Русия аз моҳи майи соли 2023 ба таври фаъол муҳоҷиронро аз Осиёи Марказӣ ба ҷанг ҷалб мекунанд.

"Таърихи Русия" дар бораи ҷанги Украина ба хонандагон чӣ мегӯяд?

Ҳукумати Русия китоби нави "Дарси таърих"-ро барои хонандагони синфи ёздаҳум нашр кард, ки ҳабдаҳ банди он ба ҷанги бедалели ин кишвар дар Украина рабт дорад. Онро аз аввали сентябри имсол дар барномаи дарсӣ ҷой доданд.

Дар муқоваи китоб пули Қрими ишғолшуда тасвир ёфта, муаллифон таърихи солҳои 1970-2000-ро дар Русия пурра бознависӣ кардаанд.

Матни таҳриршудаи китоб бахши калони таблиғот ва "теорияҳои тавтеа"-и президенти Русия Владимир Путин ва атрофиёни ӯро дар мавриди Украина ва Ғарб фаро мегирад.

Дар сарфасли он иддаои Путин дар бораи ин ки "барои муҳофизат аз русзабонон ночор ба Украина ҳамла кард" ба тафсил дарҷ шудааст.

Муаллифон ба дурӯғ иддао мекунанд, ки Украина "ба таври ошкоро тамоюли худро барои даст ёфтан ба силоҳи ҳастаӣ эълон кардааст".

  • "Украина як кишвари ниҳоят миллатгаро аст, ки дар он шахсони мухолиф бо шиддат мавриди озор ва азият қарор мегиранд";
  • "Оппозитсия дар Украина мамнуъ аст";
  • "Дар онҷо бо ҳама чизи русӣ душманӣ доранд";
  • "Ғарб беш аз 300 миллиард доллари Русияро дуздидааст" аз иддаоҳои дигари дарҷшуда дар китоби дарсист.

Ҳукумати Русия мухолифони сиёсатҳои Путинро дар ин кишвар "агентҳои хориҷӣ" номида, ба ин истилоҳ ҳам дар "Китоби таърих"-и мактабҳои Русия пардохта шудааст.

Ба навиштаи таҳлилгарони Радиои Аврупои Озодӣ/Радиои Озодӣ, китоб барои барангехтани ҳисси норизоятии таърихӣ дар миёни кӯдакони рус ва ҷой додани ҳисси як набарди вуҷудӣ барои бақои кишвар тарҳрезӣ шудааст. Яъне, бо ин паём, ки "агар Русия рафтори ҳуҷумӣ надошта бошад, нобуд хоҳад шуд".

Дар соатҳои "дарсӣ" дидгоҳҳои расмӣ дар бораи "амалиёти вижа" дар Украина такрор мешаванд. "Амалиёти вижа" иборае аст, ки мақомоти Русия барои ҳамла ба Украина истифода мекунанд.

Шабакаи CNN аз равиши дигаре хабар медиҳад ва он фиристодани сарбозони захмишуда дар ҷанги Украина ба минтақаҳои гуногуни кишвар ва мулоқоти онҳо бо мактабхонҳо аст.

Барои намуна, кӯдакон дар Ҷумҳурии Бурятия дар Сибир аз мулоқоти худ бо сарбозе маҷруҳ хабар додаанд, ки иддао шуда дар Украина бо "зархаридони лаҳистонӣ" ҷангида ва ба кӯдакон гуфтааст, "худи украиниҳо намехоҳанд биҷанганд ва онҳоро маҷбур мекунанд".

Ин шабакаи хабарӣ ҳамчунин бар асоси "баррасиҳои анҷомшуда дар расонаҳои маҳаллӣ ва иҷтимоии Русия хабар медиҳад, ки дар ин кишвар акнун кӯдакони ҳафт ё ҳаштсола омӯзиши низомии ибтидоӣ мебинанд ва тарзи истифодаи "Калашников"-ро меомӯзанд.

Ба гузориши CNN, омӯзгороне, ки бо ин раванд ва ин навъ боздидҳо мувофиқ набошанд, аз вазифа ронда мешаванд. Барои намуна, мудири як мактаб дар Перм пас аз он ки фаълони тарафдори ҷанг аз ӯ танқид карданд, аз мақоми худ истеъфо дод.

Баъзе аз волидон мухолифати худро бо ин маъракаи таблиғотии давлатӣ эълон карданд, аммо ба назар мерасад, аксарият аз ин ҷараён пуштибонӣ мекунанд, албатта агар назарсанҷиҳои афкори умумӣ дар Русия қобили эътимод бошад.

Хабаргузории давлатии РИА Новости гузориш додааст, ки бар асоси як назарсанҷҷии дохилӣ, 79 дарсади волидон дар Русия аз намоиши филмҳои ҷанги Украина ба фарзандони худ ҳимоят мекунанд.

Расонаҳо: Амрико ба миқдори кам ба Украина мушаки дурпарвоз медиҳад

Мушаки ATACMS қариб 300 км парвоз мекунад
Мушаки ATACMS қариб 300 км парвоз мекунад

Президент Амрико Ҷо Байден дар вохӯрӣ бо ҳамтои украиниаш Владимир Зеленский гуфт, Вашингтон ба Киев ба миқдори кам мушакҳои ATACMS медиҳад. Дар ин бора NBC News бо такя ба манбааш дар Кохи Сафед хабар додааст.

Рӯзномаи “Вашингтон Пост” ҳам бо такя ба манобеш менависад, ИМА барои тасмимгирӣ дар бораи интиқоли мушакҳо ба Украина "наздик" аст.

Феълан маълум нест, ки тасмим дар бораи додани мушакҳо ба Украина кай эълон мешавад ва Киев кадом вақт мушакро дарёфт мекунад. Дар бастаи нави кумакҳои низомии Амрико ба Украина, ки дирӯз эълон шуд, мушакҳои ATACMS нест. Кохи Сафед ва ҳам ҷониби Украина ҳанӯз ба хабарҳо дар ин бора вокуниш накардаанд.

Парвози ATACMS наздики 300 км-ро ташкил медиҳад. Мақомоти Украина мегӯянд, мушакҳои ATACMS ба артиши Украина имкон медиҳанд, ки ба ақибгоҳи неруҳои Русия зарба зада шавад. Аз ҷумла ба Қрими ғасбшуда, ки Русия аз он ҳамчун пойгоҳи партоби бесарнишинҳо истифода мебарад.

Кишварҳои ғарбӣ аз замони таҷовузи Русия ба хоки Украина, ба Киев миллиардҳо доллар кӯмак кардаанд. Амрико ва муттаҳидони аврупоиаш ваъда додаанд, ки то вақти ғалабаи Украина ирсоли муҳимоти низомиро ба ин кишвар идома медиҳанд.

Дархости ҷангҷӯи пешини "Вагнер": шаҳрвандони худро аз зиндонҳои Русия баред. ВИДЕО

Акс аз бойгонӣ
Акс аз бойгонӣ

Дар Украина ҳамоно муҳоҷирони Осиёи Марказӣ аз тарафи Русия меҷанганд. Аксарият онҳое ҳастанд, ки аз зиндонҳои Русия оварда шудаанд, вале дар ин миён афроде ҳам ҳастанд, ки ба таблиғу ташвиқ ва ваъдаи пулу зиндагии хуб ба ҷанг рафтаанд.

Зиндониён аксарият бо умеди раҳоӣ аз чордевори маҳбас ин роҳро интихоб кардаанд. Ин гурӯҳи муҳоҷирон, аз Тоҷикистону Узбекистон ва Қирғизистон, ҳарчанд медонанд, ки дар ватанашон ин амали онҳо ҷиноят аст ва қонун барои он чандин соли зиндонро пешбинӣ кардааст, аммо аз роҳи худ намегарданд.

Озодӣ бар ивазӣ ним соли ҷанг. Дилшод муҳоҷири узбекистонӣ аз раҳбари ширкати хусусии низомии “Вагнер”, Евгений Пригожин чунин пешниҳод гирифт. Зиёд фикр накард ва ба ин шарт розӣ шуд. Он замон ӯ ду сол дар зиндон адои ҷазо карда буд ва намехост, ки даҳ соли дигар пушти панҷара бимонад.

Дилшод, ҷангҷӯи собиқи “Вагнер” дар оила писари ягона буд. Дилшод дар суҳбат ба бахши «Мигрант Медиа» мегӯяд, вақте ӯро ба ҷанг даъват карданд, танҳо ба хотири баромадан аз зиндон розӣ шуд ҷонашро дар маърази хатар гузорад.

“Рафта имзо кардам. Барои ман муҳим набуд, ки оқибат чӣ мешавад, фақат як фикр доштам, ки мебарояму волидонамро мебинам,»-гуфт ин ҷангҷӯи собиқи "Вагнер".

Гузориши видеоиро дар инҷо тамошо кунед:

Дилшод ба иштирок дар ҷанги Украина розӣ шуд, то аз зиндон раҳо гардад
лутфан мунтазир бошед

Феълан кор намекунад

0:00 0:03:06 0:00

Дар давраи пандемия Дилшод корашро аз даст дод. Ба хона баргашта наметавонист, зеро марзҳо баста буданд. Ӯ дар як ширкат чун боркашон ба кор даромад. Дар рӯзи аввалӣ корӣ бо гумони қочоқи маводи мухаддир боздошт шуд. Чанд бор ба Сафорати Узбекистон дар Маскав муроҷиат карда, хостори истирдодаш ба ватан шуд. Аммо ин дархости ӯ бенатиҷа буд. Дар ниҳоят ба шарти гузоштаи ширкати “Вагнер” розӣ шуд ва ҷангро интихоб кард. Баъди имзои қарордод бо ин ширкат ӯро якуним моҳ ба машқи ҳарбӣ фаро гирифта, баъдан ба Бахмут фиристоданд.

“Ба ман яроқи "АГС" доданд, он аз мусалсал ё пулемёт ҳам калонтар аст. Вақте онро ба даст гирифтам, фикр кардам, ки ман дар ин шаҳр як ҷинояткорам. Тасаввур кардам, ки ба ман бозича доданд. Бовар намекардам, ки дар дастам силоҳи воқеӣ аст. Агар ҷангро ба тахтаи шоҳмот монанд кунем, ман дар ин тахта асп будам. Вазифаи ман аз болои дигар сарбозон ҷаҳида, тир андохтан буд,”-нақл мекунад Дилшод.

Бино ба оморҳо, дар ҷанг барои Бахмут, тақрибан 20 ҳазор ҷангиёни “Вагнер” кушта шудаанд. Ба гуфтаи Дилшод аз зиндони онҳо ҳамроҳ бо ӯ 93 маҳбуси дигар қарордоди ҷангро имзо карданд. Камтар аз нисфи онҳо зинда монданд.

Ин ҷангҷӯи собиқи “Вагнер” нақл мекунад, “онҷо Шумо мурдаҳоро мебинед. Ман ҳатто тасаввур намекардам, ки мебинам, чӣ тавр фарзандони одам кушта мешаванд. Кӯшиш мекардам, фикр кунам, ки ин ҳама хоб аст. Тасаввур кунам, ки ман он ҷо нестам. Ман то ҳол ба ёд намеорам, ки он ҷо чӣ гузашт. Намехоҳам.”

Яке аз ҷангиёни "Вагнер" дар Бахмут
Яке аз ҷангиёни "Вагнер" дар Бахмут

Баъди 6 моҳи ҷанг, Дилшод тибқи ваъда афв шуд ва ба зиндагии оддӣ баргашт. Ҳоло мардикорӣ мекунад. Ҳукумати Русия ба ӯ шаҳрвандӣ дод, вале пул не. Вале Дилшод худро нороҳат ҳис мекунад, чун мегӯяд, барои ватани худаш наҷангидааст ва “ту қаҳрамони кишвари худ нестӣ.”

Ба гуфтаи Дилшод ҳоло дар маҳбасҳои Русия ҳазор зодаи кишварҳои Осиёи Марказӣ адои ҷазо мекунанд. Узбекистониҳо барои идомаи адои ҷазо ба кишвари худ истирдод намешаванд. Байни ду кишвар чунин созишнома нест. Ин ҳам сабаб мешавад, ки ташвиқгарон ба осонӣ онҳоро ба ҷанг ҷалб кунанд. Барои ҳамин Дилшод аз роҳбарони кишварҳои Осиёи Марказӣ дархост дорад, ки шаҳрвандони худро аз зиндонҳои Русия ба ватан фиристанд.

«Ин ҷо онҳо хешу табор ва одами наздике надоранд. Намехоҳам, ки онҳо ранҷ кашанд. Мехоҳам онҳо ба кишвар баргашта, онҷо тибқи қонун адои ҷазо кунанд"

Қонунҳои Узбекистон ҳам мисли Тоҷикистон ширкати шаҳрванди ин кишварро дар ҷанги давлатҳои дигар манъ мекунад. Ҳукумати ин кишварҳо бо нашри эълон шаҳрвандонашонро огоҳ карда буданд, вале ҳамоно дар расонаҳо аз сарнавишти муҳоҷири узбек ё тоҷике гузориш дода мешавад, ки дар ҷанги Украина аз тарафи Русия меҷанганд ва дар аксар маврид ҷони худро аз даст медиҳанд.

Путин ва Эрдуғон се соат гап заданд, вале ба созиш нарасиданд

Раҷаб Таййиб Эрдуғон ва Владимир Путин. Сочи, 4-уми сентябри соли 2023
Раҷаб Таййиб Эрдуғон ва Владимир Путин. Сочи, 4-уми сентябри соли 2023

Раҳбарони Русия ва Туркия баъди се соати гуфтугӯ дар бораи идомаи содироти гандуми Украина тавассути бандарҳои Баҳри Сиёҳ ба созиш нарасиданд. Дидори Владимир Путин ва Раҷаб Таййиб Эрдуғон 4-уми сентябр дар шаҳри Сочи баргузор шуд.

Хабаргузории давлатии ТАСС навишт, баъд аз дидори роҳбарони ду кишвар ягон созишнома ба имзо нарасид.

Русия аз 17-уми июли имсол ширкаташро дар созиши содироти гандуми Украина боздошт. Ин созиши бесобиқа моҳи июли соли гузашта, зери сарпарастии Созмони Милал ва Туркия таҳия шуда, имкон медод, ки дар шароити ҷанг гандуми Украина аз бандарҳои Баҳри Сиёҳ ба кишварҳои Африқо, Ховари Миёна ва Осиё берун бурда шавад.

Путин ва Эрдуғон рӯзи 4-уми сентябр дар шаҳри Сочи барои дубора пайвастани Русия ба ин созишнома гуфтугӯ карданд, аммо гуфтугӯи ду роҳбарон ба ҷойе нарасид.

Владимир Путин дар нишасти хабарии муштарак гуфт, кишварҳои ғарбӣ Русияро дар мавриди ташаббуси Баҳри Сиёҳ "фиреб дода", Маскавро маҷбур карданд аз созиш хориҷ шавад.

Путин гуфт, дар сурати қабули шартҳои Русия ин кишвар омода аст, созишномаро "эҳё кунад". Аз ҷумла Маскав бар ивази барқарор кардани созиши интиқоли гандуми Украина талаб дорад, ки "Росселхозбонк" ба системаи SWIFT пайваст шуда, интиқоли қисмҳои эҳтиётӣ барои техникаҳои кишоварзӣ барқарор шавад.

Вай афзуд, ҳатто бе барқарор кардани созиши интиқоли гандум тавассути Баҳри Сиёҳ, Русия омода аст, то як миллион тонна гандумро бо нархи дастрас тавассути Туркия ба кишварҳои қашшоқ фиристад.

Раҷаб Таййиб Эрдуғон, раиси ҷумҳури Туркия аз омодагии кишвараш барои миёнравӣ байни Маскав ва Киев хабар дод.

Артиши азим, вале заъифи Русия. ВИДЕО

Июни соли 2023. Сарбозони рус дар шаҳри Ростови лаби Дон
Июни соли 2023. Сарбозони рус дар шаҳри Ростови лаби Дон

Якуним сол пеш Владимир Путин, президенти ин кишвар фармони таҷовуз ба хоки Украинаро содир кард ва умед дошт, ки дар чанд рӯз ин кишварро таслим мекунад. Пешбиниҳои Путин ботил баромад.

Тахмин меравад, ки артиши Русия панҷумин бузургтарин артиши рӯйи олам аст. Якуним сол пеш, вақте Владимир Путин, президенти Русия фармони таҷовуз ба хоки Украинаро содир кард, ӯ умед дошт, ки Киев дар чанд рӯз таслим ва Украина ишғол мешавад. Дар суҳбат бо хабарнигори "Садои Амрико" коршиносони амрикоӣ дар бораи бурду бохти нерӯҳои Русия табодули назар кардаанд.

Гари Шмидт, пажуҳишгари American Enterprise Institute, воқеъ дар шаҳри Вашингтон мегӯяд, аз он рӯз ҳаждаҳ моҳ гузашт ва Кремл барои пешбурди ҷанг беш аз 60 миллиард доллар харҷ кард.

"Ҳама ба сармояҳое, ки Кремл дар соҳаи низомӣ тахсис додааст, ишора намуда, исрор меварзиданд, ки "Мо имконоти воқеии низомӣ хоҳем дошт" . Бо гузашти якуним сол, ба қавли шореҳи стратегиву амниятии Шӯрои Атлантикӣ Ян Бжезинский, Русия "дар мавқеи дифоӣ қарор гирифтааст". Ӯ гуфт, таҷовузи Украина ибтидо ҳамчун амалиёти кутоҳмуддат тарҳрезӣ шуда буд, вале ба як низои тӯлонӣ мубаддал шуд. Ӯ гуфт:

"Ҳозир Русия дар мавқеи дифоӣ қарор дорад. Мутаассифона, ба онҳо вақти кофӣ барои кандани хандақ ва таҳияи майдонҳои мина фароҳам оварда шуд. Артиши Русия қудрати миқёси ҷаҳонӣ надорад, вале ба қадри кофӣ нерӯманд аст."

Артиши Русия артиши азим, вале нотавони ҷаҳон
лутфан мунтазир бошед

Феълан кор намекунад

0:00 0:03:28 0:00

Имрӯз дар сафҳои артиши Русия наздики як миллион нафар ифои вазифа мекунад. Ба қавли Шмидт, сарфи назар аз сафарбарии нисбӣ ба артиш, талафоти бузурги ҷонӣ боис шудааст, ки баъзе воҳидҳои Русия ба пешбурди амалиёти ҳарбӣ қодир набошанд.

"Замоне бо ишора ба имконоти амалиёти зиреҳпӯшҳоии Русия онро ба абулҳавл ва ё нерӯи бузурги маҳвкунанда шабоҳат медоданд, - мегӯяд Шмидт. - Воеқият нишон дод, ки бе ҳамоҳангии амалиёт ва кумаки зарурии лоҷистикиву нерӯи ҳавоӣ ин азамат дигар вуҷуд надорад."

Бжезинский мегӯяд, низоъ бо Гурҷистон дар соли 2008-ум камбудиҳои ахлоқӣ ва нокомии фармондеҳону сохтори артиши Русияро айён намуд. Ба гуфтааш, он вақт "вазъ навмедкунанда буд ва Путин ваъда дод, ки онро ислоҳ мекунад. Ӯ барномаи 10-15-солаи муҷаҳҳазгардонии артишро оғоз кард".

Бжезинский мегӯяд, Маскав навсозии артишро шурӯъ карда, онро бештар муҷаҳҳаз ва фишурда гардонд. Низомиён бо артиш шартнома баста, ба сохтори тактикии баталёнҳои ғарбӣ гузаштанд.
Вале, ба қавли Гари Шмидт, "...бахши аосии пул на барои беҳбуди артиш, балки барои беҳбуди вазъи молии генералҳо ва коршакирон сарф шуд".

Генерали бознишастаи нерӯи ҳавоии ИМА Филлип Бридлов мегӯяд, Русия дар ҷанги Украина бо камбуди нерӯи ҷангӣ мувоҷеҳ буда, мушкил танҳо аз ҳисоби сафарбарии нерӯҳои тозанафас ҳал нахоҳад шуд. Бридлов, ки дар солҳои 2013-2016-ум фармондеҳи воломақоми паймони НАТО будааст, мегӯяд:

"Агар фикр мекунед, ки масъалаи Русия ҳал аст, шумо хато мекунед. Имкониятҳои ин кишвар ҳанӯз ҳам бузурганд. Вале барои Путин ҷуръати зиёде лозим хоҳад шуд, ки сафарбарӣ ба артиш ва дигар иқдомҳои заруриро пиёда кунад."

Ду сарбози русро барои саркашӣ аз рафтан ба ҷанг ҷазо доданд

Додгоҳи шаҳри Сочи дар Русия ду сарбоз якеро барои сарпечӣ аз бозгашт ба ҷанги Украина ва дигариро барои саркашӣ аз рафтан ба ҷанг ба ду соли корҳои ислоҳӣ маҳкум кардааст.

Додгоҳ ҳафтаи гузашта ҳукм кардааст, ки Юрий Малтсевский ба иҷро накардани фармон барои бозгашт ба ҷанги Украина ба ду соли корҳои ислоҳӣ ва Иван Кашин ба ду солу се моҳи корҳои ислоҳӣ маҳкум карда шаванд.

Ба гуфтаи додгоҳ, Юрий Малтсевский, ки ба амри фармондеҳонаш барои рафтан ба ҷангҳои Украина сарпечӣ кард, ҷазои сахттар гирифт.

Иван Кашинро, ки қаблан дар ҷангҳои Украина ширкат доштааст, ҷазои андак сабуктар додаанд. Дар сурати маҳкум шудан ба корҳои ислоҳӣ, зиндонӣ зери назорати посбонон нест ва ҳақ дорад, баъди кор озодона ба назди хешовандонаш равуо кунад.

Садамаи ду ҳавопаймо дар Украина ва марги халабонҳо

Дар пайи садамаи ду ҳавопаймои низомӣ дар Украина 3 халабон ба ҳалокат расидааст.

Ду ҳавопаймои таълимии Нерӯҳои ҳавоии Украина ҳангоми иҷрои супориши ҳарбӣ дар вилояти Житомир ба ҳам бархурдаанд.

Бино ба иттилои мақомоти Нерӯҳои ҳавоии Украина, дар байни кушташудаҳо, Андрей Пилшиков, халабони бригадаи 40 - уми нерӯҳои мусаллаҳи Украина ҳам ҳаст. Ӯ баъди ширкат дар ҳодисаҳои ҳамла ба Киев, дар моҳи феврал марти соли 2022 машҳур шуд. Пилшиков, ки бо лақаби “Ҷус” шинохта мешуд, борҳо зимни сӯҳбатҳояш бо расонаҳои украинӣ ва ғарбӣ даъват карда буд, ки ба Киев ҳавопаймоҳои замонавии ҷангӣ пешниҳод кунанд.

Хабарнигори бахши Украинии Радиои Озодӣ мегӯяд, ҳавопаймоҳои ба ҳам бархӯрда ба ҳавлии мардуми маҳаллӣ афтидаанд. Дар миёни сокинон талафот ба қайд гирифта нашудааст.

Ниҳоди давлатии тафтишотии Украина сабабҳои садамаи ҳавопаймоҳоро таҳқиқ ва ҳолати техникиву риояи қоидаҳои омодагӣ ба парвозро меомӯзанд.

Reuters: Душанбе ва Бишкек ба Русия дар фиреби таҳримҳо кумак мекунанд

Бино ба санадҳои гумрукӣ таҷҳизоти таҳримшуда ба Русия тариқи кишварҳое мисли Тоҷикистон, Арабистони Саудӣ, Туркия, Чин ва Қирғизистон роҳ ёфтаанд.

Оҷонсии Reuters дар як гузориши таҳқиқӣ маълум кардааст, ки бо вуҷуди ҷорӣ шудани таҳрим, ширкатҳои Русия аз моҳи май то июни имсол ба маблағи 1,2 миллиард доллар қисмҳои эҳтиётӣ, аз ҷумла, дасnгоҳҳои ширкати Northrop Grumman, дастгоҳи қаҳвапазӣ, гӯшиҳои махсуси телефон барои роҳбаладони ҳавопайморо харидорӣ кардаанд.

Бино ба хулосаи гузориш, ширкати ҳавопаймоии "Уралские авиалинии" аз замони оғози ҳамлаи бедалели Русия ба Украина, беш аз 20 навъи таҷҳизоти истеҳсоли Амрикоро ба Маскав ворид кардааст. Маълум нест, ки ширкати русӣ ин маҳсулотро чӣ гуна харидорӣ кардааст. Масъулини ширкат ин мавзӯъро шарҳ надоданд.

Ширкати Компания Northrop Grumman, эълон кард, ки бо ширкатҳои Русия харидуфурӯш накардааст ва таъкид намуд, ки ҷиддан тамоми қонуну қоидаҳои вобаста ба таҳрим ва содироти таҷҳизотро риоя мекунад.

То замони эълони таҳрим, ширкатҳои ҳайвпопаймоии Русия барои таъмиру назорати техникии ҳавопаймоҳои худ ба ширкатҳои азиме чун Lufthansa Technik муроҷиат мекарданд. Вақте ин ширкат хидматрасонияш ба Маскавро қатъ кард, Русия ба ширкатҳои хурдтар рӯ овард.

Барои мисол, таҳқиқ маълум кардааст, ки бахши хадамоти техникии ширкати ҳавоии S7 бо ширкати Air Rock Solutions-и Молдова ҳамкорӣ дорад. Бино ба нишондодҳо, дар 14 моҳи ахир, S7 аз ҳамкори молдовии худ ба маблағи 1,23 миллион доллар қисми эҳтиётӣ харидааст.

Масъулини ширкати Air Rock Solutions фурӯши маҳсулоташонро ба ширкатҳои Русия рад мекунанд. Иван Мелников, иҷрокунандаи вазифаи раҳбари ширкат гуфтааст, аксари харидорони онҳо аз Амороти Муттаҳидаи Араб ва Қирғизистонанд.

Таҳқиқи Reuters маълум кардааст, ки дар воқеъ аксари таҷҳизоти ин ширкат тариқи кишварҳои дигар ба Русия бурда шудаанд.

Баъди оғози ҷанги Русия дар Украина, дар баробари манъи парвози ҳавопаймоҳои Русия ба кишварҳои дигар, содирот ва фурӯши таҷҳизоти авиатсионӣ ба ин кишвар манъ шуд.

Ҳамчунин аз ширкатҳои ҳавоии Русия талаб шуда буд, ки ҳавопаймоҳои тариқи лизинг ба дастовардашонро ба кишварҳои истеҳсолкунанда баргардонанд. Коре, ки Русия онро иҷро накард. Аз ин рӯ ҳоло парвози ҳавопаймоҳои Русия ба аксар кишварҳо манъ аст.

"Барраи қурбонӣ". Таҳқиқоти Радиои Озодӣ дар бораи зиндониёни кушташуда дар Украина. ВИДЕО

Қабристони аъзоёни гуруҳи "Вагнер"
Қабристони аъзоёни гуруҳи "Вагнер"

Бахши қирғизии Радиои Озодӣ бахши дувуми таҳқиқоти худ оиди муҳоҷирон аз Қирғизистонро, ки дар ҷанги Украина қурбон шудаанд, нашр кард. Ин дафъа ба рӯзноманигорон муяссар шуд, ки бо хешовандони қурбониён ва ширкатдорони низоъ, ки аз маҳбас ба майдони ҷанг сафарбар шудаанд, сӯҳбат кунанд.

Эрлан Эрмеков
Эрлан Эрмеков

Эрлан Эрмеков, шаҳрванди 30-солаи Қирғизистон дар яке аз зиндонҳои Русия адои ҷазо мекард. Охири соли гузашта ӯ ба гурӯҳи зархаридони «Вагнер» шомил шуд. Дар яке аз охирин сӯҳбатҳои видеоӣЭрлан бо хонаводааш гуфтааст, “агар ҳамааш хуб шавад, пас аз шаш моҳ озод мешавам. Ин бароям як имконият аст.”

Эрмеков дар ин суҳбаташ гуфта буд, танҳо аз зиндоне, ки ӯ нигаҳдорӣ мешавад тақрибан 200 касро ба ҷанги зидди Украина мебаранд.

Гулнора Зокирова, модари Эрлан Эрмеков мегӯяд, писараш бори охир 31-уми январ занг зада буд. "Ӯ ба ман дурӯғ гуфт, ки ҳамчун ошпаз кор мекунад. Аммо маълум шуд, ки дар ҷанг иштирок мекардааст.”

Гузориши видеоиро инҷо тамошо кунед:

Писарамро бо ваъдаи озодӣ аз зиндон ба ҷанги Украина бурда, сипас дар тобут баргардонданд
лутфан мунтазир бошед

Феълан кор намекунад

0:00 0:03:47 0:00

Эрмеков баъди чаҳор моҳи рафтан ба ҷанг ҳалок шуд. Ӯ яке аз нахустин қирғизистониҳое буд, ки иштирокаш дар ҷанги Украина расонаӣ гардид.

Ба нақли модараш, Эрлан Эрмековро ба ғоратгарӣ ва таҷовуз ба номус айбдор карда буданд. Ҳарчанд Гулнора Зокирова исрор меварзад, ки фарзандаш бегуноҳ маҳкум гардидааст, чун ҳангоми содир шудани ҷиноят дар Русия набуд. Вале зан натавонист бегуноҳии писараш исбот намояд ё ҳадди ақал ӯро ба зиндони Қирғизистон орад.

Ба гуфтаи Гулнора Зокирова, писараш нисфи муҳлати ҷазоро адо карда буд, аммо баъдан чун ваъдаи афвро гирифт, розӣ шуд ба ҷанг биравад.

"Ман гумон кардам, ки дар тобут чизе нест. Ба тарафи росташ снаряд бархӯрда, ӯро пора кардааст. Ӯ дар ҳамла иштирок намудааст. Онҳоро дар сафи аввал мегузоштаанд. Аз пеш ба сӯи онҳо украиниҳо тир меандозанд, дар сурати ақибнишинӣ чеченҳо мепарронанд. Аз пасашон русҳо тир холӣ мекунанд. Яъне дар байни ду оташ қарор мегиранд. Онҳоро ҳамчун барраи қурбонӣ истифода мекунанд,”-бо алам нақл мекунад ин модар.

Ин шаҳрванди Қирғизистон бо иттиҳоми ширкат дар ҷанги "Украина боздошт шуд
Ин шаҳрванди Қирғизистон бо иттиҳоми ширкат дар ҷанги "Украина боздошт шуд

Бахши қирғизии Радиои Озодӣ маълум кард, ки дар набардҳо барои Бахмут тақрибан 10 шаҳрванди Қирғизистон кушта шудаанд. Наздикони онҳо аз сӯҳбат бо хабарнигорон худдорӣ мекунанд. Ба нақли пайвандони яке аз зиндониёни кушташуда ба онҳо намегӯянд, ки хешовандашон чигуна кушта шудааст.

Аксари маҳбусоне, ки ба ҷанг мераванд, дар бораи ин тасмимашон ба наздикон нақл намекунанд. Аз ин рӯ, дар бораи теъдоди захмиён, кушташудагон ва умуман ширкатдорони ҷанг аз Қирғизистон омори дақиқ вуҷуд надорад.

яке аз зиндонҳои Русия
яке аз зиндонҳои Русия

Мирлан Токтобеков, коршиноси масоили муҳоҷират мегӯяд, дар аввал маҳбусоне ба ҷанг ҷалб мешуданд, ки ба ҷиноятҳои вазнин муттаҳам буданд. Чун ба гуфтаи ин коршинос, чунин гурӯҳи маҳбусон, ки мебоист солҳои тӯлонӣ дар зиндон бошанд, довталабона ба ҷанг мерафтанад. “Баъдан онҳоеро маҷбуран сафарбар мекарданд, ки мӯҳлати адои ҳукмашон ба поён мерасид. Аз рӯи маълумоти мо 30 нафар қирғизистониёне, ки бевосита шаҳрвандии Қирғизистонро доштанд, қурбон шудаанд. Боз онҳое низ ҳастанд,ки шаҳрвандии Русияро гирифтаанд,"-афзуд ин коршинос.

Қаблан муассиси гурӯҳи зархаридони «Вагнер» Евгений Пригожин гуфта буд, ки ҷалби маҳбусон ба ширкати хусусии низомии ӯ қатъ шудааст. Аммо онҳое, ки дар зиндонҳои Русия адои ҷазо мекунанд, мегӯянд, даъват ба ҷанг то ҳол идома дорад.

Наздикони қурбониён мегӯянд, баъди огоҳӣ ёфтан аз марги наздиконашон онҳоро боз як имтиҳони дигар интизор аст. Гирифтани тобут. Онҳо чанд ҳафта бояд мунтазир бимонанд ва дар аксар маврид пайдо ва шиносоӣ кардани кушташудаҳо аз миёни ҷасадҳои комилан сӯхта ва ё чанд пораи бадан, ки дар тобут гузошта шудаанд, сахт аст.

Модарони қурбониён борҳо ба ҳамватанонашон муроҷиат карданд,ки ба ҳеҷ ваҷҳ барои ширкат дар ин ҷанг розӣ нашаванд.

Хонаводаи Фатҳулло Назаров, сокини Ҳисор, ки дар Украина кушта шуд
Хонаводаи Фатҳулло Назаров, сокини Ҳисор, ки дар Украина кушта шуд

Тибқи хабарҳои расида, чандин зиндониёни тоҷикро ҳам аз маҳбасҳои Русия ба Украина бурдаанд. То ин дам хабари марги зиёда аз 20 нафари онҳо расонаӣ шудааст.

Ҷалби муҳоҷирону маҳбусони тоҷик аз ҷониби Русия дар ҷанги зидди Украина аз тобистони соли гузашта оғоз шуд. Он замон расонаҳо хабар доданд, ки артиши Русия дар ҷанг талафоти зиёд додааст ва бо ҷалби маҳбусон мехоҳад камбуди нерӯро ҷуброн кунад.

Вазири корҳои дохилии Тоҷикистон рӯзи 12-уми август дар нишасти матбуотӣ гуфт, дар бораи ба ҷанг сафарбар шудани тақрибан сад муҳоҷири тоҷик хабар доранд. Ҷанге, ки ҷомеаи ҷаҳонӣ онро хилофи қонунҳои байнулмилалӣ медонад ва Русияро барои талоши ғасби як кишвари мустақил зери таҳрим гузошт.

Ёфтҳои бештар

XS
SM
MD
LG