Мақомоти Қирғизистон дар минтақаи Чӯй мегӯянд, ки онҳо раҳбари як гурӯҳи мамнуъро боздошт карданд.

Сухангӯи пулиси минтақавӣ Нурбек Токтосунов рӯзи 13 ноябр ба Радиои Озодӣ гуфт, ин марди 47 сола охири моҳи октябр боздошт шуд ва ӯ раҳбари ҷамъияти мазҳабиест, ки аз таълимоти ҷумбиши исломии "Яқин Инкор" пайравӣ мекунад.

Ҷумбиши "Яқин Инкор" дар Ҳиндустон таъсис ёфтааст. Мақомоти Қирғизистон - кишвари асосан мусалмоннишин, бо нигаронӣ аз ин, ки чунин боварҳо метавонанд мусалмонони кишварро аз исломи суннатӣ дур кунанд, гурӯҳро моҳи июн мамнуъ эълон кард.

Токтосунов ҳамчунин гуфт, гумонбар ду ҳамсар ва 12 кӯдак дорад, ки дар ҳеҷ куҷо сабт нашудаанд ва кӯдаконаш таҳсил ҳам намекунанд.

Ба гуфти Токтосунов, гумонбар пайваста ба Ҳиндустону Бангладеш сафар ва дар ҷаласаҳои "Яқин Инкор" иштирок мекард. Ӯ соли 2003 якчанд китоби ин гурӯҳи мазҳабиро аз забони Урду ба Қирғизӣ тарҷума кард.

Аъзои гурӯҳи "Яқин Инкор" талош мекунанд тавре зиндагӣ кунанд, ки мардум дар замони зиндагии пайғамбар Муҳаммад дошт. Онҳо аз таҷҳизоти замонавӣ истифода намекунанд, аз хадамоти тиббӣ ва иҷтимоӣ даст кашидаанд, сафарро пиёда анҷом медиҳанд ва либосҳои сафеди суннатӣ мепӯшанд.

Донишманди шинохта ва физикдони маъруфи тоҷик Саидҷаъфар Қодирӣ рӯзи 4 ююн дар синни 85-солагӣ дар шаҳри Душанбе даргузашт. Ба гуфтаи наздикони донишманд, маросими ҷанозаи ӯ, фардо, 5 июн баргузор мешавад.

Вазорати корҳои хориҷии Тоҷикистон дар сафҳаи "Фейсбук"-аш ба Ардашер Қодирӣ, Сафири Тоҷикистон дар Малайзия, даргузашти падараш Саидҷаъфар Қодириро тасаллият гуфт.

Саидҷаъфар Қодирӣ зодаи ноҳияи Ҳамадонӣ (қаблан Москва) ва хатмкардаи факултаи физикаи Донишгоҳи ДДТ ва аспирантураи Пажӯҳишгоҳи куҳшиносии Маскав ба номи А.А. Скончинский буд.

Даҳҳо сол дар Донишгоҳи давлатии Тоҷикистон, Донишгоҳи омӯзгорӣ ва Донишгоҳи давлатии миллии Тоҷикистон кор кардааст.

Саидҷаъфар Қодирӣ аз физикдонҳои шинохтаи кишвар буд, ки навишта ва таҳлилҳои илмиаш борҳо мавриди баҳсу баррасиҳо қарор гирифта буданд. Ӯ муаллифи Луғати русӣ-тоҷикии истилоҳоти физика буд, ки соли 1985 чоп шуда буд.

Аз Саидҷаъфар Қодири даҳҳо китобу рисола ва тарҷумаву мақолаҳо дар риштаи физика ва усули таълими он, ҳамчунин истилоҳшиносӣ, эҷоди истилоҳот ва баъзе масъалаҳои забоншиносӣ, боқӣ мондааст.

Мақомоти Амрико мегӯянд, ки як шаҳрванди Русия ва зодаи Тоҷикистонро бо иттиҳоми иртибот бо Ал-Қоида дастгир кардаанд. Идораи муҳоҷирати Амрико рӯзи 3-уми июн бо нашри як баёнияи расмӣ гуфт, марди 39-солаи тоҷикро дар ҳамкорӣ бо маъмурони амниятии FBI ва ё Бюрои таҳқиқоти федеролии Амрико субҳи 23-уми май дар шаҳри Филаделфияи аёлати Пенсилвания дастгир кардаанд.

Ному насаби мард нашр намешавад ва дар аксҳои лаҳзаи боздошт ҳам рӯи ӯро тира кардаанд, то шинохта нашавад. Дар баёния омадааст, ки ин фард дар хориҷ аз Амрико ва дар Тоҷикистон мавриди пайгарди қонунӣ будааст.

Брайан Макшейн, раиси дафтари Идораи муҳоҷирати Амрико дар Филаделфия гуфтааст: “Дар ҳамкории наздик бо шарикони мо дар Бюрои таҳқиқоти федеролии Амрико мо тадбирҳои муссир андешидем, то мардуми мо амнтар бошанд ва аз хатари эҳтимолӣ ба мардуми Амрико пешгирӣ шавад.”

Ҷавони боздоштшударо як дафъа моҳи марти соли 2023 ҳам барои надоштани раводиди муҳоҷират дастгир карда ва сипас бо шарти дигарбора ҳозир шудан ба додгоҳ ҷавоб додаанд. Дар баёния омадааст, ки мақомоти Тоҷикистон ин фардро аввали ҳамин моҳ дар ҷустуҷӯ эълон карда гуфтанд, ки ӯ ба ташкили гурӯҳи ҷиноӣ муттаҳам мешавад.

Ӯ ҳамчунин ба узвият дар созмони Ал-Қоида гумонбар дониста шудааст. Айни замон ин зодаи Тоҷикистон дар боздошт будааст ва то замони ихроҷ дар аз Амрико онҷо мемонад.

Назари марди боздоштшуда ба иттиҳомҳои зидди ӯ маълум нест. Инчунин гуфта намешавад, ки дар сурати ихроҷ ӯро ба Тоҷикистон истирдод мекунанд ё Русия.

Дар Иёлоти Муттаҳидаи Амрико, бино бар маълумоти гуногун аз 10 то 16 ҳазор зодагони Тоҷикистон зиндагӣ ва асосан дар соҳаҳои тиҷорат, нақлиёт ва хадамот фаъоланд. Дар шаҳрҳои Ню-Йорк ва Филаделфия ҷамъияти тоҷикону тоҷикистониҳо бештар назар ба дигар минтақаҳои ИМА гуфта мешавад.

Июни соли 2024 хабари дастгир шудани ҳашт зодаи Тоҷикистон дар ИМА, ки дар ҳамкорӣ бо гурӯҳи террористии “Давлати исломӣ” гумонбар эълон шуданд, ба яке аз доғтарин хабарҳои расонаҳои Амрико дар мавзӯи хатари ҳамлаи террористӣ ва беназоратии сарҳади ИМА бо Мексика табдил шуд. Маълум нест гуноҳи онҳо то куҷо исботи худро пайдо кард ва сарнавишти баъдии онҳо чӣ шуд.

Баъди сари кор омадани президент Доналд Трамп, ки мубориза бо муҳоҷирони ғайриқонуниро ба хотири пешгирӣ аз ҷинояткорӣ дар ИМА муҳим медонад, ҳодисаҳои ошкор ва аз хоки Амрико ихроҷ кардани муҳоҷирон аз Тоҷикистон ҳам нашр шуд. Хадамоти муҳоҷират ва гумруки Амрико моҳи феврал гуфт, номи 149 шаҳрванди Тоҷикистон ҳам ба рӯйхати онҳое ворид шудааст, ки бояд аз Иёлоти Муттаҳидаи Амрико ихроҷ ё депорт шаванд.

Рӯзи 4 июн дар ҷаласаи навбатии Маҷлиси намояндагон Тоҷикистон лоиҳаи қарорҳо оид ба таъсиси фраксияҳои ҳизбӣ ва гуруҳи вакилони ғайриҳизбӣ ба тасвиб расид. Дар ин бора АМИТ «Ховар» хабар додааст.

Шуҳрат Ғанизода, Раиси Комиссия оид ба назорати дастур ва ташкили кор дар парлумони Тоҷикистон гуфт, ки «дар асоси моддаҳои 52 ва 53 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва бандҳои 105-119 Дастури Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар асноди меъёрии ҳуқуқӣ вакилони Маҷлиси намояндагон барои изҳори дастаҷамъонаи ақидаҳои сиёсии худ, амалӣ гардонидани барномаҳо ва ҳадафҳои пешазинтихоботӣ, ҳуқуқ доранд дар фраксияву гуруҳҳо муттаҳид шаванд».

Дар хабар омадааст, амалӣ гардидани институти фаъолияти фраксияҳои ҳизбӣ ва гурӯҳҳои вакилон «ба плюриализми сиёсӣ ва гуногунандешӣ шароит фароҳам оварда, нишонаи боэътимоди демократияи солим аст».

Ин бори аввал аст, ки дар парлумони Тоҷикистон як гуруҳи вакилони ғайриҳизбӣ таъсис мешавад.

Парлумони Тоҷикистонро барои набуди гуногунандешии воқеӣ, ҳизбҳои оппозитсионӣ ва қабули қарору қонунҳо бидуни ба чолиш кашидани онҳо бо дастур аз боло интиқод мекунанд. Ҳеҷ як интихоботи парлумонии Тоҷикистон дар солҳои охирро САҲА ва дигар нозирони байналмилалӣ мутобиқ бо меъёрҳои интихоботи озоду одилона арзёбӣ накардааст.

Як намояндаи мақомоти Чеченистон рӯзи 4 июн гуфт, ки Арег Шепихин, як блогере, ки дар бораи чеченҳову дини Ислом шарҳҳои тунде ба забон овардааст, “рабуда неву, боздошт шудааст”. Ҳодиса шоми сешанбе дар назди истгоҳи Роҳи оҳани Ярославский рух дод.

Чанд нафар Шепихинро дар миёни издиҳоми мардум боздошт намуда, дар пеши чашми муҳофизон зӯран ба бордони мошини сигналдоре андохта ба ҷои номаълум бурданд. Навори видеоии рабуда шудани ин мард дар чандин Телеграм-канал нашр шуд. Рӯзи 4 июн намояндагони мақомоти Чеченистон гуфтанд, ки блогер боздошт шуда буд.

Хабарнигорон менависанд, ки рақами мошин хоси кормандони сохторҳои ҳифзи қонун мебошад. Субҳи чоршанбе сомонаи Shot навишт, шаш нафаре, ки эҳтимолан дар рабоиши Шепихин иштирок карданд, озод шуданд.

Ин нафарон гӯё гуфтаанд, ки кормандони Росгвардия буда, як гумонбар дар содир кардани ҷиноятро боздошт карданд. Баъди сару садои зиёд дар шабакаҳо, вазири сиёсати миллии Чеченистон Аҳмад Дудаев дар Телеграм навишт, ки ВКД Чеченистон аз рӯи як қатор иттиҳомҳо Шепихинро бозпурсӣ мекунад.

Ӯ афзуд, Шепихин “рабуда неву бо дасти кормандони сохторҳои ҳифзи қонун, ки бо идораҳои дахлдори Маскав ҳамкорӣ мекунанд, боздошт шудааст”. Ӯ гуфт, Шепихинро бар асоси “муқаррароти тафтишотӣ” ба ҷавобгарии ҷиноӣ ҷалб хоҳанд кард. Дар куҷо будани Шепихин маълум нест, вале Baza бо такя ба маълумоти худ навишт, ки ӯро латукӯб ва маҷбур карданд, ки дар навори видеоӣ узрхоҳӣ кунад ва соатҳои 12 шаби 3 июн озод карданд.

Телеграм-канал ВЧК-ОГПУ гуфт, ки «блогер бо кӯмаки Кремл ва муовини аввали ФСБ Сергей Королев» озод карда шуд. Тасдиқи дурустии ин иттило дар даст нест. ВКД-и Русия ин хабарро шарҳ надодааст.

Дар гузашта сохторҳои ҳифзи қонуни Чеченистон чандин бор даст ба рабоиши онҳое задаанд, ки дар Чеченистон зидди онҳо парвандаи ҷиноӣ боз шудааст. Аз ҷумла, бо чунин роҳ Седа Сулаймонова аз Петербург ва Зарема Мусоева аз Нижний Новгород рабуда шуда буданд.

Дар Тоҷикистон бо сабаби камбуди нирӯи корӣ дар чидани ҳосили зардолу як мушкили ҷиддӣ эҷод шудааст. Сомонаи таҳқиқотии мавзӯъҳои кишоварзӣ east-fruit.com менависад, соли 2025 бисёр хоҷагиҳои мевапарвар дар ин кишвар бо камбуди нирӯи корӣ рӯбарӯ шудаанд, ва дар натиҷа, меваи дарахтон ночида мепусад.

“Талаби пардохти баландтар барои кор, тақвияти қурби сомонӣ ва афзоиши нархи барқ содироти меваву сабзавотро аз Тоҷикистон ва ҳам истеҳсоли меваи хушкро дар ин кишвар бо мушкилоти ҷиддӣ рӯбарӯ кардааст”, омадааст дар ин таҳқиқот.

“Имсол баъзе анвои меваву сабзавотро аслан ҷамъоварӣ карда наметавонанд ва ин мушкили хеле ҷиддӣ барои кишвари кишоварзии Тоҷикистон аст”, мегӯяд мақолаи ин сомона. Аз ҷумла, ба ин мушкил кишоварзони вилояти Суғд таъкид кардаанд.

“Барои чидани ҳосили олболу, зардолуи тезпаз ва пиёз имсол бо камбуди шадиди нирӯи корӣ рӯбарӯ шудем”, гуфтааст як кишоварз. Дигаре гуфтааст. “бисёр сокинони маҳаллӣ аз даромад дар Тоҷикистон розӣ нестанд ва муҳоҷирати корӣ дар Русияро авлотар медонанд”.

Аз беш аз 50 ҳазор гектар боғи зардолу дар вилояти Суғд ба ҳисоби миёна соле 100 ҳазор тонна ҳосил ба даст меояд.

Додгоҳе дар Фаронса панҷ нафар, аз ҷумла як зодаи Тоҷикистонро дар фош кардани сирри давлатӣ гумонбар эълон кардааст. Дар миёни гумонбарон як нафарашон собиқ ёвари президенти Фаронса Эммануэл Макрон мебошад.

Расонаҳои фаронсавӣ рӯзи 3 июн хабар доданд, ки дар як додгоҳи Париж рӯзи 24 май панҷ гумонбар дар фош кардани асрори давлатӣ ҳозир шуданд, як нафари онҳо зан мебошад. Се гумонбар собиқ низомиён буда, як нафарашон дар қасри Елисей кор кардааст.

Нашрияи фаронсавии La Depeche менависад, ки чор мард ва як зан дар дуздӣ, азонихудкунии ғайриқонунӣ, нашр ва фош кардани сирри давлатӣ дар соҳаи мудофеа, инчунин фаъолияти ғайриқонунии гурӯҳӣ дар заминаи истеҳсоли маводи ҳарбӣ, силоҳ ва муҳимоти низомӣ гумонбар дониста мешаванд. Матбуоти фаронсавӣ мегӯяд, ки дар ин бора рӯзи сешанбе додситонии Париж хабар додааст.

Дар маркази парванда ширкате бо номи Archange Solutions Osint қарор дорад, ки онро як зодаи Тоҷикистон таъсис додааст. Додситонии Париж гуфтааст, ки ин панҷ нафар “дар ширкате кору фаъолият мекарданд, ки мегуфт, бо ҷосусии тиҷоратӣ ё иқтисодӣ машғул аст ва барои ин кораш аз иттилои махфие истифода кардааст, ки тавассути кормандони пешин ва амалкунандаи артиш ба даст меовард”.

Айни замон, айбдоркунандаҳо гуфтаанд, ки нигароние дар заминаи ин ки ширкат тавонистааст ба “кадом амалиёти ҳарбӣ ё саломатии инсонҳо осебе расонад”, вуҷуд надорад. Гумон меравад, ки фаъолияти ғайриқонунии ин ширкат бо Русия рабт доштааст, вале дар ин замина феълан иттилои бештаре дар дасти тафтишот нест, навиштааст нашрия.

Зодаи Тоҷикистон кист?

Бино ба маълумоте, ки додситонии Париж дар ихтиёри расонаҳо гузоштааст, муассис ва раҳбари ширкати Archange Solutions Osint марди зодаи Тоҷикистон бо номи Девид Б. мебошад. Ӯ соли 1991 ба дунё омада ҳоло шаҳрванди Фаронса мебошад. Дар саҳифаи Linkedin исми раиси ин ширкат Девид Ботсоев навишта шудааст.

Ширкати худро ӯ сентябри соли 2024 таъсис дода, гумонбари калидӣ дар ин гурӯҳ ба шумор меравад. Intelligence Online навиштааст, ки замоне Дэвид Б. дар қасри Елисей ҳам кор кардааст ва инро ду манбаи ошно бо парванда ҳам тасдиқ кардаанд.

Иттилои аз ин беш дар даст нест ва маълум нест, ки назари ӯ ба ин парванда чӣ мебошад.

Вакили дифоъ Антонин Гравелин-Родригес аз шарҳи қазия худдорӣ карда танҳо гуфтааст, ки «ин қазия воҳимабарангез менамояд… ва мо бегуноҳии гумонбаронро исбот мекунем».

Ба маълумоти расонаҳо, ҳеҷ як гумонбар ба ҳабс гирифта нашудааст ва феълан таҳти назорати додгоҳӣ қарор дорад.

Ҳукумати Душанбе ба чор ширкати мусофиркашонӣ квота ё иҷозаи таксиронӣ дар ҳудуди пойтахтро дода, шумораи таксиҳоро аз чор ҳазор ба 12 ҳазор боло бурдааст.

Дар санаде, ки рӯзи 2-юми июн аз ҷониби Раҳмиддин Саломзода, муовини раиси шаҳри Душанбе имзо шудааст, ба ширкатҳои “Эко-Таксӣ”, “Олуча-авто”, “Ковиён” ва “Сафо-таксӣ” иҷоза дода шудааст, ки ҳар кадоме 3000 мошинро барои мусофиркашонӣ истифода кунанд.

Дар ин санад номе аз 9 ширкати дигари таксиронӣ, мисли “Рахш-таксӣ” ва “Талко-Персия” зикр нашудааст. Дар гузашта ронандагони ин ширкатҳо шикоят карда буданд, ки нозирони роҳ дигар ба онҳо иҷозаи кор намедиҳанд ва барояшон мегӯянд, бо ширкати “Эко-Таксӣ” шартномаи ҳамкорӣ имзо кунанд.

Ҳукумати шаҳри Душанбе ба чор ширкати таксиронӣ, ки иҷозаи кор дар пойтахтро дарёфт кардаанд, дастур додааст, ки дар дохили мошинҳошон бо ҳадафи “таъмини бехатарии мусофирон” дурбинҳои назоратӣ насб кунанд.

Соҳибони чор ширкате, ки иҷозаи кор дарёфт кардаанд, маълум нестанд, вале баъзе манбаъҳо, аз ҷумла мухолифони ҳукумати Тоҷикистон, мегӯянд, ҳамаи онҳо ба наздикони раисиҷумҳур Эмомалӣ Раҳмон, аз ҷумла ширкатҳои бозмонда аз муҷтамаи машҳури "Фароз" тааллуқ доранд.

Сарнавишти ширкатҳои дигаре, ки ҳаққи кор дар пойтахтро надоранд, маълум нест, ки чӣ мешавад.

Артиши Исроил мегӯяд, дар вокуниш ба партоби мушак аз Сурия ба хоки ин кишвар, ҳамлаҳоеро алайҳи ин кишвар анҷом додааст. Димишқ ин иддаои Телавивро рад кардааст.

Ба гузориши хабаргузории "Рейтерз", пас аз партоби мушакҳо аз Сурия ба тарафи Исроил, вазири дифои Исроил президенти муваққати Сурия Аҳмад Шаръро масъул донист.

Сурия мегӯяд, ки гузоришҳо дар мавриди ин ҳамла ҳанӯз тасдиқ нашудааст. То кунун маълум нест, ки чӣ кас ва ё чӣ гурӯҳе масъули партоби мушакҳо ба хоки Исроил будааст.

Вазорати корҳои хориҷии Сурия қаблан дар баёнияе эълон карда буд, ки гузоришҳо дар бораи партоби мушак ба тарафи Исроил ҳанӯз таъйид нашудааст ва Сурия ҳеч таҳдиде барои ҳеч тарафе дар минтақа эҷод накарда ва нахоҳад кард.

Ҳукумати муваққати Сурия ҳамчунон гуфтааст, ки ҳамлаи Исроил ба Даръо боиси хисороти ҷонӣ ва моддӣ шудааст.

Тарафҳо дар ҳоле ба якдигар ҳамла карданд, ки ахиран талошҳое барои коҳиши таниш байни Сурия ва Исроил сурат гирифтааст.

Аз аввали моҳи январ то охири моҳи майи соли равон Русия наздики 26 ҳазор патент ё иҷозатномаи меҳнатии муҳоҷиронро бекор кардааст. Ин шумора нисбат ба ҳамин давраи соли 2024 се маротиба зиёд будааст. Миёни онҳо шаҳрвандони Тоҷикистон низ ҳастанд, аммо теъдоди онҳо гуфта нашудааст.

Намояндагии Вазорати меҳнат ва муҳоҷирати Тоҷикистон дар Русия гуфтааст, "сабаби бекор шудани ин теъдод иҷозатнома, пешниҳод накардани маълумот дар бораи фаъолияти меҳнатӣ" мебошад.

Намояндагии вазорат дар Русия дар Телеграм-канали худ намунаи пешниҳод кардани маълумотнома дар бораи бастани шартномаи меҳнатӣ бо корфарморо замима карда, роҳҳои пешниҳоди маълумот ба мақомоти марбутаро ишора кардааст.

Дар Русия шаҳрвандони хориҷӣ ҳақ надоранд, ки бе патент кор кунанд. Парвонаи кор бояд мунтазам дароз ва пули ҳармоҳаи он пардохт карда шавад, вагарна, шаҳрванди хориҷӣ ҳаққи дарёфти даромади расмиро аз даст медиҳад.

Аксарияти муҳоҷирони тоҷик дар Русия тариқи патент фаъолият доранд ва пайваста аз нархи баланди он шикоят мекунанд. Бидуни патент дар Русия кор кардан манъ аст ва садҳо муҳоҷирро бо ҳамин далел ихроҷ кардаанд.

Соли 2024 муҳоҷирон ба буҷаи ин кишвар зиёда аз 123 миллирд рубл ворид кардаанд.

Хадамоти амнияти Украина гуфт, ки қисмати зериобии пояҳои шоҳсутуни пули Қримро мунфаҷир кардааст. Дар изҳороти ин хадамот рӯзи 3 июн инчунин навори видеоии таркиш нашр ва таъкид шудааст, ки ҳодиса субҳи сешанбе рух дод. Дар изҳорот омадааст, ки пояҳои зериобӣ дар бистари баҳр бо 1100 кг маводи тарканда осеб дода шуд. “Кӯпрук амалан дар ҳолати садамавӣ қарор дорад”, гуфта шудааст дар изҳорот.

Дар соате, ки хабари Хадамоти амнияти Украина нашр шуд, ҳаракати нақлиёт аз болои кӯпрук ҳамоно идома дошт. Ин пулро Русия “Кӯпруки Керч” номида, он вилояти Краснодарро бо нимҷазираи ишғолшуади Қрим мепайвандад. Субҳ ҳаракат аз рӯи ин пул давоми се соат боздошта шуда, вале сабабаш номаълум буд. Одатан дар сурати хатари ҳамлаи паҳпод ваё мушакҳо ҳаракат аз рӯи ин пул манъ мешавад.

Ҷониби Украина гуфт, ки омодагӣ барои ин ҳамла давоми чандин моҳ ҷараён дошт.

Мақомот дар Русия ҳанӯз ин хабарро шарҳ надодаанд. Хадамоти амнияти Украина гуфт, ки ин амалиёти сеюми бомуваффақият дар пули Қрим мебошад. Як ҳамлаи 8 октябри соли 2022, ки дар натиҷааш ду қисмати муҳими пул шикаста буд, сангинтарини онҳо дониста мешавад. Баъди он чанд моҳ лозим шуд, ки ин пул дубора барқарор шавад.

Пули Қримро баъди ишғоли он аз ҷониби Русия сохтанд. Мақомот дар Украина борҳо гуфтанд, ки ин сохтмон ғайриқонунӣ аст ва баъди ҳуҷуми Русия ба хоки ин кишвар дар соли 2022 гуфтанд, ин кӯпрук ҳадафи қонунии низомӣ дониста мешавад.

Андрей Ермак, раиси дастгоҳи президенти Украина субҳи 3 июн дар садри ҳайате вориди шаҳри Вашингтон шуд. Дар миёни мақомдорон вазири иқтисод Юлия Свириденко ва намояндагони вазорати дифоъ ва дафтари президент ҳастанд.

Худи Ермак дар Телеграм-каналаш навишт, ки музокираҳо бо мақомоти амрикоӣ доираи васеи мавзӯъҳо, аз ҷумла, тақвияти ёриҳои дифоии Украина, вазъи имрӯза дар ҷабҳа ва ҳам идомаи фишори таҳримҳо ба Русияро фаро мегиранд.

Ҷониби Украина мехоҳад ба баррасии тарҳи сенатори ҷумҳурихоҳ Линдси Грэм таваҷҷӯҳи бештар зоҳир шавад, чун ӯ тарафдори ҷорӣ кардани таҳримҳои сангин ва то 500 дарсад зиёд кардани таъруфаҳо ба кишварҳое мебошад, ки алорағми таҳримҳои байналмилалии Русия, бо воридоти маҳсулоти нафтии ин кишвар машғул мебошанд.

Украина умедвор аст, ки ин санад дар сурати қабул шуданаш дар Конгресс ба ҳайси василаи сангини фишори иқтисодӣ болои Маскав хидмат хоҳад кард.

Дар фазои фишорҳои афзоянда ба муҳоҷирон аз Тоҷикистон дар Русия, мақомоти ин ду кишвар аз баргузории маъракаи «Рӯзҳои фарҳанги Тоҷикистон дар Русия» хабар доданд. Маъракаҳо аз 2 то 6 июн дар шаҳрҳои Маскаву Қазон ҷараён доранд.

Рӯзи 3 июн саҳифаи интернетии Шӯрои Федератсияи Русия навишт, ки консерти марказиро бо номи «Паёми дӯстӣ» дар «Театри калон» («Большой театр») вазирони фарҳанги ду кишвар Олга Любимова ва Матлубахон Сатториён ифтитоҳ намуда, дар он муовини раиси Шӯрои Федератсия Николай Журавлев иштирок кардааст.

Аз Тоҷикистон гурӯҳҳои ҳунарии «Гулрез», «Зебо», «Парасту», «Ҷаҳоноро», овозхонҳо Таҳмина Ниёзова, Нигина Амонқулова, Нозия ва Муҳаммадрофеи Кароматулло ва дигарҳо ҳунарнамоӣ мекунанд. Дар миёни чорабиниҳои дигар – намоиши ҳунарҳои дастӣ дар дохили «Театри калон» ва ифтитоҳи намоишгоҳи наққошиҳои «Зебоиҳои Тоҷикистон» дар Академияи наққошии Русия ба номи Зураб Тсеретели мебошанд.

Дар намоишгоҳи дуюм сӣ асари ҳунарии Сӯҳроб Қурбонов, Олим Рабизода, Акмал Миршакар ва Наргис Ҳамидова ба намоиш гузошта шудаанд.

Сафорати Тоҷикистон дар Маскав навишт, Матлубахон Сатториён дар суханрониаш рӯзҳои фарҳанги Тоҷикистонро дар Русия як «чорабинии муҳими фарҳангӣ барои ду кишвар» номидааст.

Маълум нест оё ин чорабинӣ то куҷо метавонад муносибати мақомдорони Русияро ба тоҷикону Тоҷикистон дигар кунад, чун бахусус дар як соли охир баъди ҳамла ба толори консертии «Крокус», бархӯрд бо муҳоҷирон аз Тоҷикистон бисёр манфӣ шудааст.

Мақомот бо гумони содир кардани ин ҳамла, ки боиси кушта шудани 145 ва ҷароҳати садҳо тани дигар шудааст, асосан шаҳрвандони Тоҷикистонро гумонзад ва боздошт кардаанд. Дар таҳқиқи парвандаи онҳо рӯшанӣ ва далелҳои қотеъ расонаӣ нашудаанд.

Дар ин як соли охир Думаи Давлатӣ даҳҳо қонуни маҳдудкунандаи кори муҳоҷирони хориҷиро қабул карда, даҳҳо ҳазор муҳоҷирон аз Осиёи Марказӣ, бахусус аз Тоҷикистон бо баҳонаҳои мухталиф ба ватан ронда шуданд. Шумораи ихроҷшудаҳо расман 30 ҳазор нафар номида мешавад ва дар феҳристи афроди зери назорати Русия зиёда аз 120 ҳазор шаҳрванди Тоҷикистон номбар шудааст, ки рекордист.

Мунаққидони ҳукумати Тоҷикистон мегӯянд, дар асл ҳукумати Душанбе барои ҳимояти ҳуқуқи шаҳрвандонаш дар муддати солҳои истиқлолият ва бахусус дар як соли охир кори ҷиддие накардааст, чун барои тағйири шеваи бархӯрди мақомдорони рус ба муҳоҷирон дипломатияи сиёсӣ ва иродаи қавии давлатмардон дар Душанбе зарур аст. Аммо ахиран аз тарафи президенти Русия Владимир Путин ба ҳузур пазируфта шудани Рустами Эмомалӣ, писари раисиҷумҳури Тоҷикистон дар шабакаҳои иҷтимоӣ ва расонаҳои давлатӣ аз ҷумлаи пешрафт ва дастовардҳои ахир шумурда мешавад.

Тоҷикистону Русия ҳамдигарро шарики стратегӣ меноманд ва Русия пойгоҳи 201-уми низомишаро дар хоки Тоҷикистон мустақар кардааст, вале шикоят аз бархӯрди нобаробар дар муносибатҳои Маскав ба Душанбе кам намешавад.

Шаби 2 ба 3 июн вақте бо сабаби зилзилаҳои пайдарпай дар Карочи зиндониҳои маҳбаси мардонаро иҷоза доданд, ки аз утоқҳо берун шаванд, беш аз 200 нафарашон аз маҳбас фирор карданд.

Фирори маҳбусон тақрибан тамоми шаб то саҳар идома ёфт. Зиёулҳасан Ланҷар, як масъули идораи амнияти вилояти Карочи рӯзи 3 июн ба хабарнигорон гуфт, ки вақте тапиши замин батакрор идома дошт, ба садҳо маҳбусон иҷоза доданд, ки ба рӯи ҳавлии зиндон берун бароянд.

Полис гуфт, ки маҳбусон аз дасти зиндонбонҳо силоҳро гирифта онҳоро маҷбур карданд, ки дарвозаҳоро боз кунанд. Ғуломнабӣ Мемон, раиси полиси вилоят гуфт, дар ин ҳодиса дастикам як зиндонбон кушта ва се тани дигар маҷрӯҳ шуданд.

Бархе зиндониҳоро ба ҳангоми талоши ворид шудан ба як бинои бисёрутоқае дар муқобили зиндон боздошт карданд. Хабарнигори Reuters аз маҳалли зиндон дидан кард ва гузориш дод, ки шишаҳо шикаставу дастгоҳҳои электронӣ аз кор бароварда шудаанд. Бисёр аъзои оилаҳои зиндониҳо бо нигарониву ҳарос дар назди зиндон ҷамъ омадаанд.

Ланҷар гуфт, ки ин азимтарин ҳодисаи фирори маҳбусон аз зиндон дар Покистон мебошад. Дар ин маҳбас дар як вақт 6 ҳазор зиндонӣ нигаҳдорӣ мешуд. Тахминан 80 нафари онҳо то нисфирӯзии 3 июн боздошт шуданд.

Дар заминларзаи шаби 2 ба 3-юми июн дар Туркия 70 нафар захмӣ ва як духтари 14-сола ба ҳалокат расидааст. Хабаргузории Associated Press навиштааст, ки шиддати заминларза бар асоси ҷадвали Риҳтер 5,8 дараҷа будааст. Маркази зилзила шаҳри Мармариси воқеъ дар соҳили баҳри Миёназамин мебошад.

Али Ерликая, вазири корҳои дохилии Туркия гуфтааст, ки аксари онҳое, ки захмӣ шудаанд, аз таҳлукаи зиёд тарсида фирор намуданд ва афтода захмӣ шудаанд.

Муаззама Акобирзода, як муҳоҷирзани тоҷик дар Истанбул дар суҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт, ки сокинон аз заминларза сахт метарсанд, чун заминҷунбии ду сол пеши пурфоҷеа ҳанӯз ҳам дар хотираашон зинда аст.

Моҳи феврали соли 2023 дар паи заминларзаи сахте дар Туркия 50 ҳазор нафар ҳалок шуда буд. Акобирзода низ гуфт, ки тапиши замин бисёриҳоро ҳаросон карду ба воҳима андохт ва шоҳиди он буд, ки бисёриҳо аз по афтода, осеб диданд, чун талош мекарданд зудтар худро ба ҷои амн расонанд.

Як сокини 22-солаи Тоҷикистон, ки бо ваъдаи бахшида шудани гуноҳаш аз хориҷа ба Душанбе омада, вале бар асоси моддаи «тундгароӣ» ба 14 соли зиндон маҳкум гардид, аз болои ин ҳукми додгоҳ шикоят кардааст.

Алишер Махсудов мегӯяд, аз ҳукми додгоҳ розӣ нест ва қарори додгоҳ бо ваъдаи муфаттишон дар бораи шеваи бархӯрд бо парвандааш мувофиқат намекунад. Махсудов дар шикояташ хостааст, ки ҳукми Додгоҳи ноҳияи Исмоили Сомонӣ аз моҳи апрел бекор карда шавад.

Талошҳои Радиои Озодӣ барои гирифтани назари додгоҳ ва мақомоти тафтишотӣ дар мавриди парвандаи Алишер Махсудов дар беш аз як моҳи охир натиҷа надод, вале наздикони ин шаҳрванди Тоҷикистон мегӯянд, ӯ ҷинояткор не, балки як муҳоҷири собиқ аст, ки дар бозори «Садовод»-и Маскав кор карда аз ҳамин ҳисоб ба хонаводааш кӯмак мерасонд.

Саидаҳмади Бобоҷон, хешованди Махсудов ба Радиои Озодӣ гуфт, ин ҷавон нахуст бо мақсаду кор ба Русия рафта буд. Баъди муддате хост ба Аврупо биравад ва аввал ба Лаҳистон ва баъд ба Олмон рафту аз мақомоти ин кишвар дархости паноҳандагӣ намуд. Вақте он ҷо посухи рад гирифт ва баъди ин ба Узбекистон парвоз кард.

Саидаҳмади Бобоҷон гуфт, дар ин муддат муфаттишони КДАМ Тоҷикистон Махсудовро гӯё дар узвият дар созмони мамнӯи “Салафия” ва ширкат дар сафи ҷангҷӯёни ДОИШ дар Сурия гумонбар намуданд. Бобоҷон мегӯяд, ин иттиҳом ҳеҷ асосе надорад, чунки Махсудов «ҳеҷ гоҳ ба онҷо нарафатааст ва солеро, ки мақомот чун дар Сурия будани ӯ ишора кардаанд, дар Тоҷикистон зистааст».

Айни замон маълум нест, далели мақомот барои чунин иттиҳом чӣ буда метавонад ва санҷидани дурустии ин иттиҳомҳо тавассути манбаъҳои мустақил феълан имкон надорад.

Ба нақли пайвандонаш, Алишер Махсудов дар синни 18-солагӣ ба Русия меравад ва дар як бозори Маскав дар дӯкони кафшфурӯшӣ кор мекунад. Соле баъд тариқи Полша ба Олмон меравад ва аз онҷо дар соли 2023 ба Тоҷикистон бармегардад. Пас аз як муддати кутоҳ боз ба Русия меравад ва баъди он ки чанд тан аз ҳамхонаҳояш аз тарафи мақомоти Тоҷикистон боздошт шуданд, ба Узбекистон меравад. Ба қавли наздиконаш, ӯ ба пешниҳоди УБОП бовар карда аз Узбекистон бармегардад ба зиндон кашида мешавад.

Аммо бино ба иттилои Бобоҷон, дар марҳилае, ки ӯ дар Узбекистон қарор дошт, намояндагони Раёсати мубориза бо ҷиноятҳои созмонёфтаи (УБОП) ВКД бо ӯ дар тамос шуда, ваъда доданд, ки дар сурати бозгашти ихтиёриаш ба ватан, «бахшида мешавад». «Ӯ бовар карда ба Тоҷикистон рафт, вале ба 14 соли зиндон маҳкум шуд», гуфт Саидаҳмади Бобоҷон.

Ба нақли пайвандони Алишер Махсудов, дар ибтидо вай бар асоси моддаи 307 иловаи 3 қисми 2 «Иштирок дар фаъолияти ҳизбҳои сиёсие, фаъолияташ дар Тоҷикистон манъ карда шудааст» гумонбар буд, вале вақте ба Тоҷикистон омад, боз як банди дигари «тундгароӣ» изофа карда шуд. Онҳо мегӯянд, замоне, ки тафтиши қазияашро мақомоти амниятӣ идома дод, боз моддаи 401 қисми 1 «зархаридӣ» изофа карда шуд.

Онҳо мегӯянд, замоне, ки Алишер дар Русия буд, мақомоти интизомии Тоҷикистон чанд ҳамхонаашро бо ҷурми салафӣ боздошт намуда ба Тоҷикистон истирдод ва онҳо дар баёноти худ номи ӯро зикр намудаанд. Биноан мақомот ба вай пешниҳод кардаанд, ки баргардаду бегуноҳияшро собит кунад ва бар асоси он бахшида хоҳад шуд.

Алишер Махсудов фарзанди панҷуми хонавода аст ва волидонаш гуфтанд, ба ҳангоми қироати ҳукми додгоҳи Исмоили Сомонӣ рӯзи 29 апрел, онҳоро ба мурофиаи ниҳоӣ роҳ надоданд ва шоҳидони онҳоро бо сабаби ин ки гӯё дар ноҳияҳои дурдаст зиндагӣ мекунанд, ба мурофиа даъват накарданд.

Созмонҳои ҳомии ҳуқуқи инсон, мисли Human Rights Watch, Тоҷикистонро барои додгоҳҳои ношаффоф ва пушти дарҳои баста, ки бо нақзи муқаррарот ҷараён мегиранд, интиқод мекунанд. Дар чунин мурофиаҳо имконияти гумонбар ба исботи бегуноҳиашон аз байн меравад.