Дар Қирғизистон барои хабар додан аз фасод мукофот медиҳанд

Аз ин ба баъд сокинони Қирғизистон барои хабар додан аз ҷиноятҳои коррупсионӣ мукофот гирифта, таҳти ҳифозати мақомот хоҳанд буд.

• Қонун "Дар бораи ҳифзи афроде, ки аз фасодкорӣ хабар додаанд" рӯзи 29-уми январи имсол аз тарафи президенти Қирғизистон Сооронбой Ҷээнебеков тасвиб шуд. Президенти собиқи Қирғизистон Алмосбек Отамбоев тарҳи қонуни мазкурро ба далели камбудиҳояш ба порлумон баргардонида буд.

"Тарҳ се сол пеш омода шуд"​

Аида Салянова, вакили собиқи порлумони Қирғизистон ва яке аз ташаббускорони таҳияи қонун, рӯзи 30-юми январ гуфт, "агар мехоҳем, мубориза зидди фасод натиҷа диҳад, бояд ба он на фақат кормандони мақомоти интизомӣ машғул шаванд."

Ӯ афзуд, "бояд шаҳрвандони одӣ низ саҳми худро бигузоранд. Ва аз ин нигоҳ қонун барои Қирғизистон бисёр муҳим аст. Ҳадафи аслии он ҳифзи онҳоест, ки дар бораи фасодкорӣ хабар медиҳанд. На танҳо ҳифз, балки ҳавасманд кардани онҳо."

Вакили собиқи порлумони Қирғизистон тарҳи қонунро ҳанӯз соли 2016 таҳия карда буд. Он вақт Жогорку Кенеш аз санад ҳимоят кард, вале раиси ҷумҳури собиқ Алмосбек Отамбоев онро нокомил донист ва дубора барои баррасӣ фиристод.

Мақомот чӣ қадар мукофот мегиранд, мардум чӣ?

ИНЧУНИН, БИХОНЕД:

Интиқоди Тоҷикистон барои нигоҳ ба ришвахорӣ аз паси панҷа

Ҳоло, ки қонун қабул шудааст, Аида Салянова бовар дорад, мизони фасодкорӣ дар Қирғизистон то ҳадде поин хоҳад шуд. Аммо ӯ гуфт, тарҳи кунунӣ аз тарҳи аввалӣ андаке фарқ дорад.

"Барои мисол, мо навишта будем, агар шаҳрванд дар мавриди порагирии мансабдоре хабар дод ва муттаҳам дастгир шуд, бояд 30 дарсади пули мусодирашуда ба ӯ дода шавад. Ҳоло дар қонун гуфта шудааст, агар ришватгирии мақомдор дар додгоҳ тасдиқ шуд, 30 дар сади маблағи мусодирашударо мақомоти интизомӣ ва сеяки ин маблағро ҳамоне мегирад, ки дар бораи ҳодиса хабар додааст", - шарҳ дод ӯ.

Ин қонун аз аввал бо вокунишҳои мухталиф рӯ ба рӯ буд. Раҳбари ҳизби "Бутун Кыргызстан" Адахон Мадумаров бовар дорад, қонун ба таври комил иҷро нахоҳад шуд. Ӯ гуфт, "ин талоши навбатӣ барои маъқул шудан ба мардум ва ҷалби таваҷҷуҳи онҳост. Дар бораи коррупсия ҳама хуб огоҳанд, аз боло то поин."

"Қонун ба кор намеояд, чун менталитет дигар аст"

Мадумаров афзуд, аз рӯи менталитети мардум, дар Қирғизистон касеро, ки дар бораи камбуди дигарон мегӯяд ё хабаркашӣ мекунад, дӯст намедоранд. "Барои ҳамин, аз ин ташаббус фоидае нест. Барои ин бояд ҷаҳонбинӣ ва фалсафаи ҷомеа комилан дигар шавад. Ва барои ин боз даҳсолаҳо зарур аст", - афзуд ӯ.

ИНЧУНИН, БИХОНЕД:

Пажӯҳиш: Боздошти "бегонаҳо" кофӣ нест, "худиҳо" ҳам дастгир шаванд. ВИДЕО

Вале коршиноси умури иқтисод Азамат Аттокуров гуфт, "ин қонун зарур аст". Ба назари ӯ, барои онки қонун бо тамоми нерӯ кор кунад, бояд зерқонунҳо тасвиб шуда, тартиби расондани иттилоъ (аз ҷумла дар шакли боз ва ё пӯшида) дар бораи ҷинояти коррупсиониро нишон диҳад.

Раиси ҷумҳури Қирғизистон Сооронбой Ҷээнбеков дар ҷаласаи Шӯрои амният коррупсияпро яке аз садҳои асосии рушди кишвараш донист. Вай аз ниҳодҳои қудратӣ интиқод кард, ки ба ҷои мубориза "бо ин падидаи зишту хатарзо" худ дар ботлоқ дармондаанд ва вазифаашонро ба таври комил иҷро намекунанд.

Мақомоти Қирғизистон ҳам мегӯянд, Хадамоти давлатии мубориза бо ҷиноятҳои иқтисодӣ дар солҳои 2016-2017 беш аз 3 ҳазору 800 парвандаи ҷиноӣ боз кард, аммо танҳо 23 дарсади он барои муҳокима ба додгоҳ фиристода шудааст.

Қирғизистон дар шохиси созмони Transparency International ё Шаффофияти Байналмилал дар соли 2018 ҷойи 132-юмро ишғол кард. Ин кишвар дар соли 2017 дар ҷои 141-ум буд.