Буҷулбозӣ -- яке аз бозиҳои қадима дар Тоҷикистон, ба тадриҷ дар бисёре аз гӯшаҳои кишвар аз байн меравад, чун ҷавонону кӯдакон рӯ ба телефону бозиҳои компютерӣ овардаанд. Радиои Озодӣ ба деҳае рафт, ки онҷо буҷулбозӣ мондааст. Калташӯр -- деҳаи дар доманАи кӯҳҳои Вахшу Данғара воқеъ аст ва мардумаш кишоварз ва чорводоранд.
Анварҷон халтаеро баҳори соли гузашта дар девори хонаашон овехта буд. Ӯ дар он буҷул, васоили як бозии қадимаро нигоҳ медорад. Барои Анварҷон ва Муслиҳиддин Наврӯз айёми хубест барои иштирок дар бозиҳои мардумӣ. Онҳо буҷулбозӣ -- як навъ сабқати маъмул дар деҳаашонро дӯст медоранд. Буҷул порае аз устухони бузу гӯсфанд аст, ки онро баъди забҳ мардум ҷамъ ва барои фарзандонашон, маъмулан ба писарон тақдим мекунанд. Чунки ин бозии бачагона аст.
Буҷулбозӣ қоидаи худро дорад. Се нафар ҳалқаеро тартиб медиҳанд, дохили ҳалқа тугма, гоҳҳо ширинӣ ва дигар чизҳоро мегузоранд. Чаҳор тарафи биҷил номи худро доранд: асп, хар, пук ва чик. Бо кадом тараф хобидан биҷил имтиёзоти онро дар бозӣ баён мекунад.
Ба таври мисол, агар аспу пик дар як масофа аз ҳалқа қарор бигиранд, соҳиби буҷули асп ғолиб дониста мешавад. Нафаре, ки буҷулаш ба ҳалқа наздик партофт, буҷул мезанад. Агар буҷул ба буҷул расида, онро як маротиба тоб диҳад, соҳиби буҷули тобхӯрдагӣ мағлуб мешавад.
Задани буҷул маҳорат мехоҳад. Агар буҷули шуморо дар чунин бозӣ ба паҳлу тоб додаанд, бозингар аз марра як тугмаро, чун ҷоиза мегирад ва дигарон боз тугма мегузоранд. Ҳар сол дар Тоҷикистон фестивали бозиҳои мардумӣ баргузор мешавад. Дар он буҷулбозон аз тамоми манотиқи ҷамъ мешаванд.
Пеш аз амал кардан бояд хеле чидди тахкикот бурд, сабабхоро муайян намуд. Озоди магар дар Помир хабарнигор надорад, ки бо телефон кор мекунад?! Дарди чомеаро пеш аз даво ташхис кардан даркор! Чаро масъалахои бекориву кашшоки, ки сабаби аслии вазъи душвори чомеа аст, барраси намешаванд? Наботбегим зани чассуру ватандуст аст, вале ба масъалахои дог кам дахолат кардааст. Чаро мардум даст ба конуншикани мекунанд?! У дуруст гуфтааст, ки ин чо масъалаи коррупция аст, ки дар сатххои гуногуни сохтори идора хукмфармо шудааст...Ин фарханги барои мардуми пешрафта, ва алалхусус, баро ин чо, манотики кухистон бегона аст! коррупция бояд аз марказ решакан карда шавад, то ки ба атроф нуфуз пайдо карда натавонад. Барои корчалонхои махалли низ имконияти хуб дода намешавад, аксарияти конхои канданихои фоиданок дар дасти бегонахо мебошанд. Агар сухан аз вижагихои фарханги равад (асоси мухторияти вилоят!), ин пеш аз хама масъалаи забонхои помири ва мазхаби исмоилия аст, ки ба онхо бояд эхтироми хос ва бештар гузошта шавад. Ба иззати нафси халифахои Помир набояд расид! Ин окибати хуб надорад. Макоми забони форсии точикиро касе рад ва кам намекунад, вале забонхои помири- забонхои кадимаи сугдиву бохтари ва саккоиву хутании мо дар зери хатаранд ва бояд нигохубин карда шаванд. Ин забонхои кундарешаи забонхои эрониянд! Мутаассифона дар ин самт корхои амали хеле кам ба назар мерасанд...,харчанд ки конун дар бораи ин забохо вучуд дорад, ин забонхо дар синфхои ибтидои аккалан омухта намешаванд..., ба ин забонхо на радио асту на телефизион. Агар ба ин масъалахои фарханги диккати давлат суст бошад, метавонанд ки дар оянда масъалаи дог гарданд...
Мардуми сарбаланду Бадахшон бисёр хубу баномусанд.. Аммо дар Россия дар байнашон нафароне хастанд ки худро точик хисоб намекнанд худо Помери мегуянд миллаташон .. Ман борхо дидам бисёр зик шудам рости гап .. Боз маракхои фарханги мекунанд ки танхо дар ончо мардуми Бадахшон иштирок мекунад ба дигарон дават намешавад .. Аз хукумат хохиш карда мешавад ки назорат кунад инхоро дар берун кишвар
Кулоб тозаву тенч карда шуд аз Афтаритетхош. Бадахшон ду карат ду пеши хукуматба.
Мардуми бадахшон мардуми хубанд. Аммо базе чинояткорон ки худашонро кумандон мехисобанд ва ба хукумат гуш намедиханд. Гаира Гаи намеган бояд ба чавобгари кашид..