Мушкилоти пардохти музди пахтачинхо

Ахиран гурӯҳе аз донишҷӯёни Донишгоҳи давлатии Хуҷанд дар ноҳияи Зафаробод танҳо баъд аз коршикании серӯза тавонистанд музди кори худро дарёфт кунанд. Яке аз ин донишҷӯён аз саҳрои пахтазор ба дафтари Радиои Озодӣ дар Хуҷанд дар ин робита занг зад ва бидуни зикри номаш гуфт: «Танҳо баъди онки коршиканӣ кардем, раҳбарони ҳукуматҳои маҳалливу вилоятӣ ва раҳбарияти донишгоҳ наздамон ҳозир шуда ва диданд, ки айб дар мо нест, музди дар ҳамон рӯз 27 тон пахтаи чидаамонро бо пули нақд пардохт карданд. Аммо баъзан ҳолатҳое ҳам мешаванд, ки раҳбарияти хоҷагӣ маблағи хариди нонро ба донишҷӯён дер медиҳад. Масалан, дируз мо барои ғизои шом то дергоҳ нон надоштем».

Имрӯз дар Тоҷикистон ҳукумат ба ҷамъоварии пахта кӯдакону ҷавонон ва занонро бо ваъдаи пардохти саривақтии дастмузди онҳо бо пули нақд ҷалб мекунад. Аммо иҷрои ин ваъда дар бештари маворид моҳҳо ба таъхир меафтад.

Гоҳе ҳам мешавад, ки бар ивази маблағ ба пахтачинҳо на пули нақд, балки лубиёву нахуд ва сабзавоти пастсифат дода мешавад. Мавридҳое низ мешавад, ки хоҷагии кишоварзӣ ба сабаби надоштани пули нақд пардохти дастмузди пахтачинҳоро ба вақти номаълум ба таъхир мегузоранд.

Як муаллим тарафи дигари қазияро равшан мекунад: «Кӯдакону мактабхонҳо ва донишҷӯёну занонро мақомот метавонанд бо ваъдаи ҳар маблағи ночиз ва бо шиорзаниҳои дурӯғин, ки ҷамъоварии пахта масъулият дар назди халқу ватан ва вазифаи ҳар фарди Тоҷикистон аст, маҷбур мекунанд».

Бар тибқи маълумоти расмӣ, дар оғози соли 2007 хоҷагиҳои кишоварзии вилояти Суғд аз сармоягузорон беш аз 80 миллион доллар вом бар дӯш доштанд. Ба гуфтаи мутахассисин, ҳарсола ба ин вом то 15 миллион долларӣ зам мегардад. Ва бадеҳист, ки дар ин ҳолатҳо қисмати умдаи даромади хоҷагиҳои кишоварзӣ аз фурӯши пахта (агар даромад дошта бошанд) барои баргардонидани қарз сарф мешавад. Дар ин сурат барои пахтачинон маблағи кофӣ боқӣ намемонад.

Аз сӯи дигар, ба гуфтаи кишоварзон, баъзан худи сармоягузор пардохти маблаги нахи пахтаро бе сабаб муддатҳо ба таъхир меандозад.

Файзиев Субхон, сарвари хоҷагии пахтакорӣ аз ноҳияи Мастчоҳ: «Сармоягузори хоҷагии мо корхонаи «Кабул таҷик Текстайлз» пардохти пули маҳсулотрол то 7-8 моҳ ба таъхир меандохт. Аммо сабаби инро корхона ба мо шарҳ намедод. Аз ин рӯ бригадаи ман имсол дигар пахта кишт накард».


Ва ин ҳам дар ҳолест, ки ба гуфтаи муттахассисини бахши кишоварзии вилояти Суғд, баъди фурӯши як тон нахи пахта барои як хоҷагии пахтакорӣ танҳо 100 доллар даромади соф боқӣ мемонад. Маблағи боқимондаи хоҷагии қарздорро сармоягузор барои худ нигоҳ медорад. Сармоягузор ҳамчунин барои таъмини хоҷагӣ бо тухмӣ ва сӯзишвориву дорувор боз ҳам маблағеро барои худ мегирад. Ба ҳамин сабаб дар Тоҷикистон, аз ҷумла вилояти Суғд, қисмати умдаи хоҷагиҳои пахтакор қарздоранд.

Аммо он 100 доллар даромади соф аз фурӯши як тон нахи пахтаро хоҷагии кишоварзӣ бояд барои пардохти моҳонаи кишоварзон ва ҳам барои ҷамъоварии пахта масраф кунад. Ин аст мушкили аслии пахтакорон ва пахтачинҳои тоҷик.