Хабаргузории расмии "Синҳуа"-и Чин навиштааст, ки ҳафтаи оянда (9 сентябр) сафари ҳаштрӯзаи вазири умури хориҷии ин кишвар Вен Ҷинбао ба Финланд, Британия, Олмон ва Тоҷикистон оғоз меёбад. Зиёрати Вен аз Тоҷикистон бо мулоқоти раҳбарони кишварҳои узви Созмони Ҳамкориҳои Шанҳай рост меояд. Дар ин созмони минтақавӣ Чин, Қазоқистон, Қирғизистон, Русия Тоҷикистон ва Ӯзбакистон узвият доранд.

Сармоягузории Амрико метавонад ба дуюмин истеҳсолкунандаи калонтарини сурма дар ҷаҳон табдил шудани Тоҷикистон мусоидат кунад, гуфт сафири ИМА дар Душанбе Мануэл П. Микаллер. Дипломати калони амрикоӣ бо чунин паём дар ҷараёни ҳамоиши Истихроҷи маъданҳои Тоҷикистону Бритониё дар Лондон суханронӣ кард, ки 19 май бо ширкати ҳайате ба раҳбарии вазири саноат ва технологияҳои нави Тоҷикистон Шералӣ Кабир ва сардори Саридораи геологияи назди ҳукумат Илҳомҷон Оймуҳаммадзода баргузор шуд.

Ба навиштаи сомонаи ВКХ Тоҷикистон, дар ин ҳамоиш ба иловаи мақомоти расмӣ, инчунин даҳҳо сармоягузорону намояндагони ширкату корхонаҳои соҳавӣ иштирок намуданд.

Мануэл П. Микаллер дар ин ҳамоиш гуфт, "Ширкатҳои ИМА таваҷҷуҳ ба сармоягузорӣ ба корхонаҳои истихроҷи маъдан дар Тоҷикистон ва оғози амалиёти нав барои кашф ва рушди сарватҳои зеризаминии истихроҷнашудаи Тоҷикистон доранд. Ман ва дастаам барои кӯмак дар ин ҷо ҳастем".

Миёнаҳои моҳи май сафир Микаллер аз ноҳияи Айнӣ дар вилояти Суғд боздид намуда, аз ҷумла бо кори корхонаи истихроҷи сурмаи «Анзоб» ва корхонаи коркарди сурмаи «АмCо» шинос шуд. Ӯ гуфт, Тоҷикистон метавонад ба дуввуми истеҳсолкунандаи сурма дар ҷаҳон табдил шавад. “Сурма - як маъдани нодир ва пурарзиш аст, ки дар истеҳсоли батареяҳо, таҷҳизоти электронӣ ва маводи зидди оташ нақши муҳим мебозад”, навиштааст сафорати ИМА дар Душанбе.

Соли 2023 хабаргузории "Азия-Плюс" бо такя ба Хадамоти геологии ИМА навишт, Тоҷикистон дар ҷаҳон сеюмин истеҳсолкунандаи сурма ба ҳисоб рафта, соли 2019 дар ин кишвар 16 ҳазор тонна ин навъи маъдан истеҳсол шудааст. Аз 11 кони сурма нӯҳ ададаш дар қаламрави водии Зарафшону Ҳисор ҷойгир мебошанд.

Тоҷикистон, ки дар талоши сармоягузории бештар ба иқтисоди кишвар аст, мехоҳад ҳарчи бештар шарикони байналмилалии тиҷоратиро ба захираҳои табиии ин кишвар дилгарм намояд. Феълан азимтарин ҳамкори тиҷоратию сармоягузори иқтисоди Тоҷикистон кишвари Чин дониста мешавад.

Бо сари қудрат дар ИМА омадани президент Доналд Трамп манфиатҳои иқтисодию тиҷоратӣ дар сиёсати хориҷии Кохи Сафед ба мадди аввал баромад. Феълан маълум нест, ки то куҷо воқеан ҳам талошҳо барои ҷалби бештари сармоягузорони ғарбӣ ба иқтисоди Тоҷикистон натиҷаи ҷиддӣ медиҳад ва мушаххасан ҳосили форуми Лондон чӣ ҳосиле хоҳад дод.

Вале як монеаи аслии ҷалби бештари сармоягузорон ба иқтисоди Тоҷикистон андозҳои баланд, фасоду ношаффофият ва беэътимодӣ ба ҳимояти қонунии сармояҳояшон дар ин кишвар гуфта мешавад.

Вазири дифои ИМА Пит Ҳегсет тӯҳфаи хонаводаи шоҳии Қатар – ҳавопаймои навъи Boeing 747-ро бо арзиши чандсад миллион доллар қабул кард. Баъди навсозии он қарор онро чун ҳавопаймои нави Air Force One барои сафарҳои президент Доналд Трамп истифода кунанд.

Намояндаи Пентагон Шон Парнелл рӯзи чоршанбе гуфт, ки ҳавопайморо «мутобиқ ба тамоми муқаррароти федеролӣ ва қоидаҳо» қабул карданд ва афзуд, ки вазорати дифои ИМА риояи тамоми талаботи амниятию фаннии ин ҳавопайморо ба ӯҳда мегирад. Айни замон, ҳам демократҳо ва ҳам ҷумҳурихоҳҳо дар Конгресси Амрико мегӯянд, ки қабули чунин тӯҳфае аз як давлати хориҷӣ Конститутсияи ИМА-ро нақз мекунад.

Худи Доналд Трамп аз ин пеш гуфтааст, ки рад кардани чунин як ҳавопаймо «аблаҳӣ мешавад» ва иқдоми Қатарро «як амали олӣ» номид. Ӯ гуфт, ки ҳеҷ як мушкили ахлоқие дар гирифтани чунин тӯҳфа намебинад ва афзуд: «Ман ҳеҷ гоҳ аз қабули чунин як пешкаше даст намекашам, магар ин ки аблаҳ бошам…»

Дар гузашта Трамп аз шароити дохили ҳавопаймои президентӣ изҳори норизоият кардааст.

Рӯзи 21 май, дар мулоқот бо президенти Африқои Ҷанубӣ Сирил Рамафоса дар Кохи Сафед Трамп хабарнигори ширкати NBC-ро, ки мавзӯи ҳавопаймои қатариро матраҳ кард, дар кори ғайрикасбӣ гунаҳгор ва аз ӯ талаб кард, ки толорро тарк кунад. Трамп афзуд, ки Қатар ба иқтисоди ИМА “5,1 триллион доллар сармоягузорӣ хоҳад кард”.

Сенатори демократ Чак Шумер тарҳи қонунеро таҳия кардааст, ки истифодаи пули Пентагонро барои навсозии ҳавопаймои президентие, ки қаблан моли давлати хориҷӣ будааст, манъ мекунад. Шумер мегӯяд, ҳеҷ гуна навсозӣ наметавонад амнияти пурраи ингуна ҳавопаймоҳоро таъмин кунад. Шумер мехоҳад, ки ин ташаббусашро ҳамчун илова ба тарҳҳои ояндаи буҷаи кишвар ба баррасӣ гузорад. Баъзе ҷумҳурихоҳҳо ҳам дар робита бо тӯҳфаи Қатар изҳори нигаронӣ карданд, вале ҳатмӣ нест, ки раҳбари аксарият Ҷон Тун тарҳи Шумерро ҳатман ба овоздиҳӣ гузорад.

Телевизиони амрикоии CNN маълумоти иктишофи Украинаро нашр кард, ки дар он бар асоси маводи садоӣ шунида мешавад, ки чӣ гуна як фармондеҳи рус амр медиҳад, ки асирони ҷангии украинӣ кушта шаванд. Ин наворҳо аз назари вақту соат бо куштори сарбозони украинии асирафтода дар моҳи ноябри соли 2024 дар деҳаи Новодаровкаи вилояти Запорожйе мувофиқат мекунанд.

Дар наворҳои нашркардаи CNN дида мешавад, ки шаш сарбози украинӣ рӯ ба замин хобидаанд ва ҳадди аққал ду нафари онҳоро рӯирост тирборон мекунанд. Яке аз онҳо, эҳтимолан фармондеҳи ин гурӯҳро ба ҷои дигаре мебаранд. Манбаъҳои украинӣ гуфтаанд, ки сабтҳои садоӣ, бар пояи маълумоти украиниҳо, дар фосилаи соати 12:05 то 12:31, ҳамзамон бо фаъолияти дронҳое, ки ин саҳнаро сабт кардаанд, анҷом шудаанд.

Дар хабари телевизиони амрикоӣ таъкид шудааст, ки ин сабтҳои садоиро коршиноси мустақили додгоҳӣ санҷида ҳеҷ шубҳае дар дурустии он надорад. Як корманди хадамоти махсуси як давлати ғарбӣ ҳам ин сабтҳоро воқеӣ номида гуфтааст, ки онҳо бо маълумот дар бораи қатлҳои низомиёни украинӣ, ки дар санадҳо сабт шудаанд, мувофиқат мекунанд.

Моррис Тидбол-Бинз, гузоришгари вижаи СММ оид ба қатлҳои бидуни додгоҳӣ ба CNN гуфтааст, ки ингуна ҷиноятҳо “нақзи дағалонаи ҳуқуқи байналмилалӣ” буда, маъмулан, “бо амри фармондеҳон ваё ҳадди аққал ризоияти фармондеҳони баландпоя то худи президенти Русия” рух медиҳанд.

Хадамоти амнияти Украина гуфт, ки дар ин куштор сарбозони артиши рақами 5-и Русия даст доранд. Ҳамин сарбозон, ба гуфтаи онҳо, дар ҷиноятҳои дигари мисли сарбурии як асири дигари украинӣ ҳам даст доранд.

Додситонии кулли Украина гуфт, ки аз замони ҳуҷуми Русия ба хоки Украина 75 парвандаи вобаста ба қатли 268 асири украинӣ таҳқиқ мешавад.

Вазорати дифои Русия нахостааст ин хабарҳоро шарҳ диҳад. Дар гузашта мақомоти Русия иттиҳоми даст задан ба ҷиноятҳои ҷангиро рад кардаанд.

Гармшавии иқлим, обшавии пиряхҳо, кам шудани манобеи обӣ ва пешгирӣ аз эҳтимоли рух додани фоҷиаҳои экологӣ аз ҳадафҳои бунёдии як ҳамоиши байналмилалӣ дар Душанбе аст, ки ба бовари мақомоти Душанбе дар сатҳи баланд бояд масоили вобаста ба ҳифзи пиряхҳоро баррасӣ кунад. Тоҷикистон дар поёни моҳи май мизбони он хоҳад буд ва СММ ҳам се сол пеш гуфт, бо пешниҳоди Душанбе соли 2025-ро соли ҷаҳонии ҳифзи пиряхҳоро эълон мекунад.

Ба иттилои Саноӣ Бойзода, раҳбари котиботи конфронси ҳифзи пиряхҳо, барои иштирок дар ин ҳамоиш 55 кишвари узви СММ ва 48 созмон изҳори омодагӣ кардаанд. Интизор меравад, ки дар ин конфронси серӯза 1700 нафар иштирок кунанд.

Яке аз ҳадафҳои конфронси Душанбе ҷалби сармояи кишварҳо ва созмонҳои ҷаҳонӣ барои пешгирӣ аз обшавии босуръати пиряхҳо дониста мешавад. Бо ин ҳадаф Бунёди вижае таъсис шудааст, ки Тоҷикистон сармоягузори нахустини он аст. Коршиноси мустақил Мирҳусайн Назриев бар ин аст, ки аз ҳар конфронси байналмилалӣ чизе мусбате дарёфт кардан мумкин аст, ба шарти он ки хулосаҳои он натиҷаҳои амалӣ диҳанд:

Мирҳусайн Назриев дар як сӯҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт: “Мушкили ҳифзи пиряхҳо, умуман проблемаи таъмин кардани оби ошомиданӣ дар курраи Замин ба яке аз проблемаҳои рақами як табдил шудааст. Гумон мекунам, ки шояд ҷанбаи иқтисодии масъалаи обе, ки дар Тоҷикистон ҳаст, дар ин конфронс мавриди омӯзиш, мавриди баҳс қарор гирад”.​

Пайомадҳои тағйири иқлим барои Тоҷикистон низ яке аз масъалаҳои дарднок ба шумор меравад, зеро солҳои охир пиряхҳои ин кишвари куҳистонӣ бо суръат об мешаванд. Аз ҷумла дар Тоҷикистон дар чанд даҳсолаи охир беш аз ҳазор пирях аз байн рафта, ҳаҷми умумии пиряхҳои кишвар ба андозаи тақрибан сеяк баробар кам гардидааст.

Ин мушкил барои Тоҷикистон, ки кишвари дорои захираҳои бузурги гирдроэнержии минтақа дониста мешавад, чолишҳоеро ба бор овардааст. Аммо худи Тоҷикистон дар танҳо барои рафъи ин чолишҳо муваффақ нест ва ба ҳамгироӣ ва сармоягузории ҷомеаи ҷаҳонӣ умед бастааст.

​

Бинобар гузоришҳо, ду корманди сафорати Исроил дар Вашингтон дар пайи тирандозӣ дар наздикии музей ё осорхонаи яҳудиён дар ин шаҳр, кушта шуданд. Пулис аз боздошти фарди гумонбар, хабар додааст.

Ин тирандозӣ соати 21:00-и чоршанбеи 21 май дар наздикии музейи яҳудиён дар Вашингтон рух дод ва қурбониён аз як маросим дар ин музей, берун шуда буданд.

Памела Смит, раиси пулиси Вашингтон гуфт, ки фарди ҳамлавар ба тарафи як гурӯҳи чаҳорнафара тирандозӣ кард ва дар пайи он, як мард ва як зан кушта шуданд.

Хонум Смит аз боздошти фарди гумонзад ба тирандозӣ хабар дод ва аз ӯ "Элиас Родригез"-и 30 сола ва сокини Чикаго, ном бурд.

Ӯ бо ишора ба инки як нафар қабл аз тирандозӣ дар ҳоли қадам задан дар берун аз музей мушоҳида шуда буд, афзуд, ки фарди гумонбар ҳангоми боздошт шиор сар медод, ки "Озодӣ ба Фаластин".

Раиси пулиси Вашингтон ҳамчунин аз оғози таҳқиқот дар бораи ин тирандозӣ хабар дод.

Доналд Трамп, раисҷумҳури Амрико ба хонаводаҳои қурбониён ҳамдардӣ кард ва дар шабакаи иҷтимоии худ навишт, "ин қатлҳои ваҳшатнок дар Вашингтон, ки ошкоро бар асоси яҳудиситезӣ анҷом мешавад, бояд ҳамин ҳоло поён ёбад. Нафрат ва тундгароӣ ҷойе дар Амрико надоранд".

Мақомҳои амниятии Амрико, аз ҷумла, амнияти миллӣ, аз ҳузур дар саҳнаи тирандозӣ ва пайгирии ин ҳодиса, хабар доданд.

Гидеон Саар, вазири корҳои хориҷии Исроил низ эълон кард, ки дар бораи ҳамла ба кормандони сафорати ин кишвар дар Вашингтон, бо мақомоти амрикоӣ дар тамос аст.

Данни Данон, сафири Исроил дар Созмони Милали Муттаҳид низ ин тирандозиро "як иқдоми террористии яҳудиситезона" хонд.

Андрей Портнов, мушовири президенти пешини Украина рӯзи 21 май дар Мадрид, пойтахти Испания, кушта шудааст. Портнов ҳамчун шахсияти сиёсии тарафдори Русия шинохта мешуд ва дар таҳияи пешнависи қонун ба ҳадафи таъқиби ширкаткунандагон дар инқилоби махмалини соли 2014 дар Украина, иштирок дошт.

Мақомҳои Испания эълон карданд, ки мушовири Виктор Янукович, президенти пешини Украина, дар сӯиқасди афроди мусаллаҳ дар берун аз мактаби амрикоӣ дар Мадрид боз зарби тир, кушта шуд. Вазорати корҳои дохилии Испания рӯзи 21 май Андрей Портнови 52-соларо қурбонии ин сӯиқасад муаррифӣ кард.

Мақомот гуфтанд, ки ӯ соати 9:15 субҳ ба вақти маҳаллӣ ҳадафи ҳамла қарор гирифт. Расонаҳои маҳаллӣ гузориш додаанд, ки ӯ пас аз гузоштани фарзандаш дар мактаб, кушта шуд.

Ба гуфтаи шоҳидони айнӣ, Портнов ҳангоми савор шудан ба як василаи нақлиёт, "чандин бор" аз ноҳияи сар ва бадан ҳадафи тири афроди мусаллаҳ қарор гирифт. Пулис мегӯяд, ҳамлаварон сипас пиёда ба як ҷангалзор фирор кардаанд.

Ҳанӯз ҳеҷ фард ё гурӯҳе масъулияти ин террорро ба ӯҳда нагирифтааст.

Ба гузориши Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ, ба назар мерасад, ки Портнов ҳадди ақал аз апрели соли 2024 дар шаҳри Мадрид зиндагӣ мекардааст.

Хадамоти амнияти Украина дар соли 2018 таҳқиқотеро алайҳи ӯ ба гумони хиёнати давлатӣ оғоз ва иддао кард, ки Портнов дар ғайриқонунӣ ҳамроҳ кардани нимҷазираи Қрим ба Русия даст доштааст. Парвандаи ҷиноӣ алайҳи ӯ дар соли 2019 баста шуд.

Амрико дар соли 2021 Портновро барои сӯистифода аз дороиҳои давлат, фасоди марбут ба қарордодҳои давлатӣ ё истихроҷи манбаъҳои табиӣ, дар рӯйхати таҳримҳои худ қарор дода буд.

Дар Қирғизистон бо ташаббуси КДАМ аз 10 июн рейдҳои зидди муҳоҷирони ғайриқонунӣ шурӯъ мешавад. Дафтари матбуоти КДАМ-и Қирғизистон 22 май гуфт, дар ҷаласаи зери раҳбарии Қамчибек Тошиев гуфта шуд, ки дар ин кишвар шумори муҳоҷирони ғайриқонунӣ тахминан 5 ҳазор нафар гуфта мешавад. “Хориҷиҳои зиёд ва ширкатҳои ҳуқуқии даъваткунандаи онҳо аз шароити сабуки ворид шудан ба кишвар, мисли турист ё донишҷӯ истифода мекунанд, вале дар асл бо кори ғайриқонунӣ машғул мешаванд. Айни замон, кордиҳандаҳо аз пардохтҳои зарурӣ ё ҷаримаҳо худдорӣ карда бо ин кори худ қонунгузориро вайрон мекунанд”, навиштааст дафтари матбуоти КДАМ.

Ба сохторҳое, ки рейди зидди муҳоҷирати ғайриқонуниро барпо мекунанд, супориш дода шудааст, ки дар давоми 20 рӯзи оянда дар бораи барпо шудани чунин рейдҳо огаҳӣ нашр кунанд. Дар миёни тадбирҳое, ки дар муддати рейдҳо ба кор бурда хоҳанд шуд, аз санҷиши санадҳо сар карда то хориҷ кардан аз кишвар ёд мешаванд. Аз ин пеш полиси Бишкек гуфта буд, ки дар як амалиёти “Нелегал” 800 ҳолати нақзи қонунҳо аз ҷониби хориҷиҳо бо мақсади кор ошкор шуда, протоколҳои ҷаримавӣ ба маблағи беш аз 3 миллиону 600 сом супурда шудааст.

Дар Қирғизистон солҳои охир муҳоҷирони корӣ аз Ҳинд, Покистон ва Бангладеш зиёд шудаанд. Соли 2024 ҳукумати Қирғизистон барои қабули 25 ҳазор коргари хориҷӣ квота ҷудо кард, вале се ҳазор адади он истифода нашудааст. Илова ба ин, дар Қирғизистон беш аз 70 ҳазор донишҷӯи хориҷӣ таҳсил мекунанд.

Тибқи тахминҳо, беш аз 2 ҳазор муҳоҷири тоҷик низ дар ин кишвар кору зиндагӣ мекунанд.

Дар Душанбе дар паи марги тифли дусола дар як кӯдакистони хусусӣ як масъули ин муассиса боздошт шудааст. ВКД Тоҷикистон рӯзи 21 май навишт, рӯзи 19 май дар кӯдакистони хусусии ҶДММ “Саволу ҷавоб” писарбачаи дусолае аз рахти хоб афтода ҷон додааст.

Ба унвонии Радиои Озодӣ навори видеоии рӯй додани фоҷеаи марги кӯдак дар кӯдакистони Душанбе дастрас шудааст, ки нашри он бо далелҳои ахлоқӣ ғайриимкон аст.

ВКД мегӯяд, аз рӯи ин ҳодиса "зани 29-солаи сокини шаҳри Душанбе бо гумони иҷрои номатлуби уҳдадорӣ оид ба таъмини бехатарии ҳаёт ва саломатии кӯдак дастгир карда шуд".

Исми ин зан оварда намешавад. Дар ҷузъиёти ҳодиса сомонаи ВКД менависад, ки 19-уми майи соли 2025, тахминан соати 13:05-дақиқа, ҳангоми иҷрои уҳдадорӣ ҳамчун мураббӣ хунукназарона рафтор намуда... дар вақти хоби кӯдакон онҳоро танҳо гузоштааст. Дар натиҷа "аз беэҳтиётӣ писарбачаи 2-солаи сокини пойтахт аз ошёнаи 2-юми рахти хоб афтида, аз гарданаш дар панҷараи рахти хоб овезон шуда ба ҳалокат расидааст".

Ба навиштаи ин сомона, салоҳиятҳои касбии ин зан ҳам дар мақоми мураббӣ хусусияти расмӣ надоштааст.

Аз рӯи ин ҳодиса парвандаи ҷиноятӣ оғоз гардида тафтишот идома дорад.

Александр Бастрикин, раиси Кумитаи тафтишоти Русия, ки рӯзи 20 май дар Ҳамоиши ҳуқуқшиносони Петербург суханронӣ кард, зиёни молӣ аз ҳамлаи террористӣ ба толори консертии “Крокус”-ро дар моҳи марти соли гузашта 6 миллиард рубл арзёбӣ намуд. Бастрикин, ки ширкатдорони ин ҳамоишро бо ҷараёни тафтишоти ҳамлаи пурқурбонӣ ошно мекард, гуфт, чунин арзёбиҳо дар санадҳои додгоҳӣ ҳам ёд мешаванд.

Ба гуфтаи ӯ, қарор аст базудӣ парванда ба баррасии додгоҳӣ фиристода шавад.

ТАСС дар нақли қавл аз Бастрикин навишт, ки “тамоми парвандаи ҷиноии “Крокус” 500 ҷилдро ташкил медиҳад. Кори азими тафтишотӣ анҷом шудаст. 300 назорат, 2,5 ҳазор санҷиши судӣ барпо шудааст. Базудӣ парванда ба додгоҳ ирсол мешавад”. Ӯ гуфтааст, шумори ҷабрдидаҳои ҳамлаи “Крокус” 2307 нафар ҳисоб шудааст. Аз ин пеш ин рақам 1,7 ҳазор нафарро ташкил медод.

Бастрикин дар ин суханрониаш аз вокуниши сареи ходимони Кумитаи тафтишотӣ, ВКД ва ФСБ-и Русия ситоиш кардааст. Ӯ гуфтааст, ки аз рӯи ин ҳодиса 19 нафар ба ҷавобгарӣ кашида шудаанд.

Ҳамла ба толори консертии «Крокус сити ҳолл» дар вилояти Маскав рӯзи 22 марти соли 2024 яке аз мудҳиштарин ҳамлаҳои террористӣ дар салҳои охир дар Русия дониста мешавад. Мақомоти тафтишотӣ мегӯянд, ки иҷрокунандагони асосии ин ҳамла шаҳрвандони Тоҷикистон ва тарафдорони Шохаи Хуросони ДОИШ мебошанд, ки гӯё бо фармоиши Украина ин корро кардаанд.

Украина чунин иттиҳомҳоро рад карда онро комилан беасос номидааст.

Вале санҷидани дурустии ҳама иддаоҳои мақомоти рус тавассути манбаъҳои мустақил мушкил аст. Созмонҳои ҳомии ҳуқуқ аз оғоз аз шеваи боздошту ҳабси гумонбарони ҳамла сахт интиқод карда онро “шиканҷаи намоишкорона” ҳам номиданд. Ба қавли ҳомиёни ҳуқуқ, боздоштшудаҳо - муҳоҷирони корӣ мебошанд, ки таҳти шиканҷаҳои бераҳмона метавонистанд кори нокардаро ҳам ба гардан бигиранд.

Баъди ҳамла ба “Крокус” мақомот дар Русия сиёсати муҳоҷират дар ин кишварро фавқулодда сангин карда, даҳҳо қонуни маҳдудкунандаи кору фаъолияти озоди коргарони хориҷиро ба роҳ монданд.

Додситонҳо дар Озарбойҷон дар мурофиаи рӯзи 20 май аз додгоҳ хостанд, ки журналист Фарид Меҳрализодаро бо иттиҳоми қочоқ ба 12 соли ҳабс маҳкум кунанд. Худи ӯ ва тарафдоронаш гуфтанд, мақомот бо ин роҳ Меҳрализодаро барои ҳамкориаш бо Радиои Азадлиқ – Бахши озарии Радиои Озодӣ ҷазо медиҳанд ва ин парванда дорои ангезаҳои сиёсӣ мебошад.

Меҳрализода яке аз ҳафт хабарнигор дар толори додгоҳӣ аст ва ҳамаи онҳо иттиҳомҳоро сохтакоришуда меноманд. Айбдоркунанда инчунин хост, ки ба гумонбарони дигар – Улвӣ Ҳасанлӣ, раиси оҷонсии мустақили AbzasMedia ва хабарнигор Ҳофиз Боболӣ 12-солӣ ҳабс таъин шавад.

Додситонҳо талаб карданд, ки чор нафари дигар – Севинҷ Вагифқизӣ, Муҳаммад Кекалов, Наргис Абсаломова ва Элнара Гасимова ба мӯҳлати 11-солӣ ба зиндон маҳкум шаванд. Қарор аст, мурофиаи баъдӣ рӯзи 10 июн баргузор шавад.

Меҳрализодаи 30-сола гуфт, ки моҳи маи соли 2024 ӯро бо чашмони баста боздошт карда ба макони ношиносе бурданд ва дар ниҳоят чашмонашро дар дохили Раёсати полиси шаҳри Боку боз карданд. Ӯ гуфт, аз ӯ зери фишори равонию ҷисмонӣ талаб карданд, ки телефони дастиашро барои ходимони полис боз кунад.

Ӯ мегӯяд, ба иловаи ҳамкорӣ бо Радиои Азадлиқ, ӯ ва дигар боздоштшудаҳоро барои соҳибкории ғайриқонунӣ, напардохтани андоз, қочоқ ва сохтакории санадҳо гунаҳгор мекунанд, вале ҳамаи онҳо ин иттиҳомҳоро беасос ва сохтакоришуда номидаанд.

Меҳрализода бо нашри матолиби танқидӣ дар бораи вазъи иқтисодии кишвар, вобастагии Озарбойҷон аз газу нафт, бекорӣ ва фақр маъруф аст. Мақомоти Озарбойҷон вуҷуди ангезаҳои сиёсӣ дар боздошти Меҳрализодаро рад мекунанд.

Ба ҳисобҳои ҳомиёни ҳуқуқ, аз ноябри соли 2023 дар Озарбойҷон тахминан 20 хабарнигор ва фаъоли маданӣ бо иттиҳомҳои монанд ба ин боздошт шудаанд. Дар маҳбасҳои Озарбойҷон 300 нафар чун зиндонии сиёсӣ нигаҳдорӣ мешаванд.

Президент Илҳом Алиев, ки аз соли 2003 дар сари қудрат аст, барои саркӯби озодиҳо ва журналистону мухолифонаш интиқод мешавад.

Дар паи таркише дар назди як автобуси мактабие дар вилояти Балуҷистони Покистон панҷ нафар, аз ҷумла се кӯдак куштаву 35 кас маҷрӯҳ шудааст. Вилояти Балуҷистон, ки аз канданиҳои фоиданоки табиӣ бой аст, дар ҷанубуғарби Покистон ҷойгир буда, давоми чоряк қарни ахир макони задухӯрдҳои гурӯҳҳои ҷудоиталаб дониста мешавад.

Дар изҳороти артиши Покистон гуфта мешавад, ки таркиш дар наздикиҳои меҳонхонаи “Рахшан”-и ноҳияи Хуздар рух додааст.

Бо гузашти як рӯз аз ҳодиса, касе ё гурӯҳе масъулияти ин ҳамларо ба дӯш нагирифтаат, вале дар гузашта ҳамлаҳои пурхушунат ва таркишҳои мисли инро гурӯҳҳои ҷудоиталаб ба дӯши худ гирифтаанд.

Ин минтақаи стратегӣ бо Афғонистон ва Эрон ҳамсарҳад аст ва аксар сокинонаш ҳам аз қавми балуҷ мебошанд.

Дар ҳоле, ки амалиёти низомии Исроил дар Ғазза тавсеа меёбад, рӯзи сешанбе Бритониё музокира бо Исроилро дар мавзӯи тиҷорати озод боздошт, сафири ин кишварро фаро хонда дар бораи ҷорӣ кардани таҳримҳои иловагӣ ба мардуми кӯчида ба соҳилҳои ғарбии рӯди Урдун ҷорӣ намуд. Девид Лэмми, вазири корҳои хориҷии Бритониё вазъ дар Ғаззаро “даҳшатнок” номид.

Ҳафтаи гузашта низомиёни исроилӣ гуфтанд, ки дар Навори Ғазза амалиёти нави зидди гурӯҳи ифротии Ҳамосро ба роҳ мемонанд. Ин созмонро дар ИМА ва Иттиҳоди Аврупо террористӣ меноманд. Ҳадафи дигари ин амалиёт, ба қавли Исроил, озодкунии гаравгонҳо мебошад, ки аз октябри соли 2023 дар дасти ҷангиёни Ҳамос қарор доранд.

Вазорати беҳдошти Ғаззаи зери назари Ҳамос гуфт, ки дар ҳашт рӯзи гузашта дар натиҷаи ҳамлаҳои Исроил беш аз 500 нафар кушта шудааст. Тасдиқи ин омор тавассути манобеи мустақил имкон надорад.

Исроил инчунин ба Ғазза ворид кардани маводи тиббӣ, ғизо ва сӯзишвориро аз моҳи март ба ин сӯ масдуд карда, бо ин амалаш мавриди интиқоду маҳкумият шудааст. Девид Лэмми масдудкунии Ғаззаро аз ҷониби Исроил интиқод карда аз маъмурияти Бенямин Нетаняҳу тақозо намуд, ки ба чунин амалаш хотима диҳад.

Дар сомонаи ҳукумати Бритониё рӯзи 19 май изҳороти муштараки раҳбарони Бритониё, Фаронса ва Канада оид ба вазъ дар Ғазза ва соҳилҳои ғарбии рӯди Урдун нашр шуд. “Мо ба шиддат мухолифи тавсеаи амалиёти ҳарбии Исроил дар Навори Ғазза ҳастем. Азиятҳои мардуми Ғазза ғайри қобили таҳаммул аст. изҳороти дирӯзаи Исроил, ки гуфт, миқдори ҳадди аққали ғизоро ба Ғазза ворид мекунад, аслан муносиб нест”. Раҳбарони ин кишварҳо аз ҳукумати Исроил тақозо карданд, ки амалиёташро дар Ғазза билофосила хотима дода, вуруди ёриҳои башардӯстона ба минтақа иҷоза диҳад.

Дар идомаи ин изҳорот, инчунин омадааст: “Мо забони нафратангези аъзои ҳукумати Исроилро маҳкум мекунем, ки таҳдид кардаанд, мардуми ноумедшудаи мулкӣ аз тахриб шудани Ғазза ба кӯчидан шурӯъ мекунанд. Тарки маҷбурӣ ва пайвастаи макони зист нақзи қонунҳои башарии байналмилалӣ мебошад”.

Дар идома омадааст, “мо дар канор истода амалҳои даҳшатноки ҳукумати Нетаняҳуро тамошо намекунем. Агар Исроил ҳуҷумҳои ҳарбии худро хотима надиҳад ва масдудияти таъмини кӯмакҳои башариро бекор накунад, мо дар посух иқдомҳои мушаххасе хоҳем гирифт”.

Айни замон, муаллифони изҳорот аз ҳамлаи бераҳмонаи Исроил аз ҷониби Ҳамос дар таърихи 7 октябри соли 2023 ёдовар шуда, ҳақи Исроилро барои дифоъ аз терроризм дастгирӣ кардааст. Аз Ҳамос даъват шудааст, ки ҳама гаравгонҳои исроилиро ҷавоб диҳанд.

Хабаргузории Reuters айни замон мавқеи ВКХ Исроилро нашр кардааст. Дар ин ниҳод гуфта шудааст, ки аз соли 2022, замони сари кор омадани муҳофизакорон, Бритониё як муддат аз пешбурди музокираҳои тиҷоратӣ худдорӣ намудааст.

Намояндаи ВКХ Исроил гуфтааст, “фишори беруна Исроилро аз роҳи дифои мавҷудияти ин кишвар ва аз душманоне, ки дар талоши нобудсозии он ҳастанд, бознамедорад”.

Дар ҳамин ҳол, рӯзи сешанбе хабаргузории нидерландии ANP навишт, ки Кая Каллас, раҳбари сиёсати хориҷии Иттиҳоди Аврупо қарор кардааст, ки созишнома оид ба ҳамкории миёни ИА ва Исроил ва инчунин қарордод дар бораи тиҷорати озод бо Исроил бо сабаби маҳдуд шудани ёриҳо ба Ғазза бозбинӣ шавад.

Бошгоҳи «Соро компания»-и Душанбе, ки аз рӯи натиҷаҳои се бозии силсилаи ниҳоии Суперлигаи футзали Тоҷикистон-2024/2025 бар тими “Истиқлол”-и Душанбе бо ҳисоби умумии 3:0 пирӯз шуд, ба унвони қаҳрамонӣ даст ёфт.

Силсилаи ниҳоии Суперлигаи футзали Тоҷикистон то се пирӯзии яке аз дастаҳо идома кард. Ду бозии аввали силсилаи ниҳоӣ рӯзҳои 12-13-уми май дар маҷмааи варзишии Кумитаи андози Тоҷикистон воқеъ дар шаҳри Душанбе доир гардид. Ҳарду бозӣ ба суди «Соро компания” бо натиҷаҳои 3:2 ва 5:2 ба охир расид.

Бозии сеюми силсилаи ниҳоӣ миёни дастаҳои “Истиқлол” ва “Соро компания” шоми сешанбеи 20-уми май дар маҷмааи варзишии «Кохи Олимп»-и Душанбе доир гардаид. “Соро компания” бо ҳисоби 4:1 пирӯз шуд.

Қаблан дар силсилабозиҳои ниманиҳоӣ “Истиқлол” бар дастаи “Амонатбонк”-и Душанбе бо натиҷаҳои 4:2 ва 2:1 пирӯз шуда, ба финал баромад.

Дастаи “Соро компания” бошад, дар силсилабозиҳои ниманиҳоӣ бар тими “Сипеҳр”-и Хуҷанд бо натиҷаҳои 6:3 ва 3:1 ғалаба карда, ба ҳаққи ширкат дар даври ниҳоии Суперлигаи футзали Тоҷикистон мушарраф шуд.

Ба ин тартиб, “Соро компания” зери раҳбарии сармураббӣ Пайрав Воҳидов бори панҷум бо Ҷоми қаҳрамонӣ, медалҳои тиллои Суперлигаи футзали Тоҷикистон ва ҷоизаи молӣ ба маблағи 50 ҳазор сомонӣ сарфароз гашт. Аз ин пеш “Соро компания” солҳои 2018, 2019, 2021 ва 2022 қаҳрамони Тоҷикистон шуда буд.

Ба дастаи «Истиқлол» бо роҳбарии сармураббӣ Александр Дзабирадзе, мутахассиси гурҷӣ, медалҳои нуқра ва ҷоизаи молӣ ба маблағи 30 ҳазор сомонӣ тақдим гардид.

Дастаҳои “Сипар”-и Хуҷанд ва “Амонатбонк”-и Душанбе барои ба даст овардани нишонҳои биринҷӣ рақобат карданд. Бозии аввал дар Душанбе бо ҳисоби 4:2 ба фоидаи “Сипар” хотима ёфт. Бозии дуюм низ дар шаҳри Хуҷанд бо пирӯзии “Сипар” бо ҳисоби 5:4 ба поён расид.

Суперлигаи футзали Тоҷикистон-2025

Силсилаи ниҳоӣ. Бозии аввал

«Соро компания» - «Истиқлол» – 3:2

12-уми май. Душанбе. Маҷмааи варзишии Кумитаи андози ҶТ. 2000 тамошобин.

Силсилаи ниҳоӣ. Бозии дуюм

«Соро компания» - «Истиқлол» – 5:2

13-уми май. Душанбе. Маҷмааи варзишии Кумитаи андози ҶТ. 2000 тамошобин.

Силсилаи ниҳоӣ. Бозии сеюм

«Истиқлол» - «Соро компания» - 1:4

20-уми май. Душанбе, “Кохи олимп”. 1200 тамошобин.

Ҳисоби силсилаи ниҳоӣ – 3:0 ба суди “Соро компания”.

Барои ҷойи сеюм, бозии аввал

«Амонатбонк» (Душанбе) – «Сипар» (Хуҷанд) – 2:4

Барои ҷойи сеюм, бозии дуюм

«Сипар» (Хуҷанд) - «Амонатбонк» (Душанбе) –– 5:4

Иттиҳоди Аврупо барои ироаи 5,5 миллион евро маблағ ба ҳайси кӯмаки изтирорӣ ба Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ (РАО/РО) мувофиқат кардааст. Дар ин бора рӯзи 20 май Кая Каллас, раиси сиёсати хориҷии Иттиҳоди Аврупо (ИА) хабар дод. Каллас гуфт, вазирони корҳои хориҷии кишварҳои узви ИА барои додани бастаи кӯмакпулиҳо барои дастгирии “кори ҳаётан зарури РАО/РО ба созиш расиданд”. Каллас гуфтааст, “маблағгузории кӯтоҳмуддат як амнияте барои журналистикаи мустақил мебошад”.

Каллас дар нишасти хабарӣ дар Брюссел дирӯз гуфт, ки ин маблағҳо тавассути созмони ғайридавлатии “Бунёди Аврупо барои демократия” ироа хоҳанд шуд. Ҳукумати Чехия, ки қароргоҳи РАО/РО дар пойтахти он – шаҳри Прага ҷойгир аст, талошҳо барои сармоягузории ин муассисаро ҳамоҳанг мекунад.

Айни замон, Каллас гуфтааст, ки Иттиҳоди Аврупо наметавонад пурра камбуди маблағгузории ин идораро дар ҳолати имрӯзааш таъмин кунад. «Тамаркузи мо бояд сари кору фаъолияти РАО/РО дар кишварҳое равона шавад, ки дар ҳамсоягии мо қарор доранду аз хабарҳои РАО/РО - дар Қафқоз ё Осиёи Марказӣ воқеан ҳам вобаста ҳастанд”, гуфт раиси сиёсати хориҷии ИА. Ӯ гуфт, баъди ин як қароре барои кӯмаки кӯтоҳмуддат, кишварҳои узв бояд роҳҳои маблағгузории дарозмуддати ин расонаро пайдо кунанд.

Президенти РАО/РО Стивен Капус дар вокунише аз ин қарори мақомоти аврупоӣ истиқбол кард. Ӯ гуфт, “мо аз ироаи ёрии изтирории ИА, ки барои истодагарии ташкилоти мо мусодиат мекунад, сипосгузор ҳастем. Ба шарофати талошҳои Кая Каллас, вазири корҳои хориҷии Чехия Ян Липавский ва сиёсатмадорони дигар, мо фаъолияти рӯзноманигории худро идома дода метавонем ва ҳамзамон талошамонро барои гирифтани пулҳои аллакай аз ҷониби Когресси ИМА ҷудошуда идома хоҳем дод. РАО/РО то замоне, ки ин пулҳо дар ихтиёри мо вогузор нашаванд, дар хатар боқӣ мемонад”, гуфт Капус.

РАО/РО ҳамоно барои гирифтани буҷаи молии соли 2025 бо Оҷонсии ИМА оид ба расонаҳои ҷаҳонӣ (USAGM) дар додгоҳ баҳсашро давом медиҳад. Ин маблағҳоро Конгресс ихтисос додааст. Рӯзи 14 март президенти ИМА Доналд Трамп қароре имзо кард, ки бар асоси он фаъолият ва буҷаи ҳафт оҷонсии давлатӣ, аз ҷумла USAGM ихтисор мешавад.

Дар пай USAGM, ки маблағгузории РАО/РО тавассути ҳамин идора дарёфт мешавад, гуфт, ки тахминан 75 миллион доллар пулҳои ҷудошуда барои ин расонаро масдуд мекунад. Ин пулҳо фаъолияти РАО/РО-ро то охири сентябри соли 2025 дар бар мегиранд. Қарорро раҳбарияти муваққатии USAGM қабул кард, ки мутобиқи дастури президент Трамп гуфт, дар талоши кам кардани хароҷот мебошад.

Дар натиҷа, фаъолияти бахшҳои РАО/РО маҳдудтар шуд, як бахши хабарнигорон ба истироҳати маҷбурӣ фиристода шуда, кор бо кормандони кироя ё фрилансерҳо қатъ шудааст. Бо ин вуҷуд, РАО/РО ҳамарӯза иҷрои рисолатҳои касбии худ барои расонидани хабарҳои саривақтӣ ва муҳимро дар 23 кишвари ҷаҳон, аз ҷумла Тоҷикистон идома медиҳад.

Аҳволи ду муҳоҷири тоҷик, ки рӯзи 20-уми май дар Қазоқистон ба садама дучор шудаанд, вазнин будааст. Дар ин ҳодисаи мудҳиш 6 нафар ба ҳалокат расида, 5 тани дигар захмӣ шуданд. Ҳамаи онҳо шаҳрвандони Тоҷикистон ва сокинони ноҳияи Қубодиён ҳастанд.

Тибқи иттилои дарёфтии Радиои Озодӣ аз Ҷамъияти тоҷикони Қазоқистон, аҳволи ду нафар аз захмиён вазнин будааст. Ба гуфтаи ин ҳамсӯҳбати мо, ин ду нафарро ба беморхонаи марказии вилояти Қустанай интиқол додаанд. Ронанда ва ду мусофири дигарро дар бемористони марказии ноҳияи Қарабалик бистарӣ кардаанд.

Мошини "Форд Транзит", ки аз Тоҷикистон ба Русия мерафт, субҳи 20-уми май ба як мошини боркаши DAF бархӯрд. Дар ин ҳодиса шаш кас ҳалок шуданд, ки як нафарашон зан буд. Фавтидаҳо аз 24 то 67 сол доштанд.

Ба гузориши расонаҳои маҳаллии Қазоқистон, ронандаи мошин дар бозпурсиҳои аввал эътироф кардааст, ки садама бо айби ӯ рух дод. Ронанда гуфтааст, ки ӯро дар сари фармони мошин хоб бурд.

Дар ҳамин ҳол, як манбаъ дар ҳукумати ноҳияи Қубодиён гуфт, ҷасади қурбониён рӯзи 21-уми май ба ватан интиқол дода мешавад.

Ба гуфтаи ин ҳамсӯҳбати мо, қариб ҳамаи фавтидаҳо хешу табор буданд ва дар деҳаи Зиракии ҷамоати Чорбоғ зиндагӣ мекарданд.

Намояндагони Ҷамъияти тоҷикони Қазоқистон ба Радиои Озодӣ гуфтанд, барои интиқоли ҷасадҳо ба Тоҷикистон ёрӣ мерасонанд.

Бо сабаби гарон будани билети ҳавопаймо, бархе муҳоҷирони тоҷик талош мекунанд аз тариқи роҳҳои заминӣ ба Русия раванд.

Дар гузашта ҳам шаҳрвандони Тоҷикистон дар роҳ ба Русия ба садама дучор шуда, ҷонашонро аз даст дода буданд.