Хабарнигорони тоҷик дар интихобот ба чӣ ҳақ (на)доранд?

Масъулони Кумисюни марказии интихобот ва раъйпурсии Тоҷикистон (КМИРТ) гуфтанд, ки хабарнигорон метавонанд ҷараёни овоздиҳиро дар интихоботи порлумонии моҳи март сабт кунанд, вале дар ҳудуди нуқтаҳои ройдиҳӣ назарсанҷӣ ё «экзит пол» манъ аст.

Академик Носирҷон Салимӣ, узви доимии КМИР, рӯзи 24-уми январ дар нишасте дар Душанбе гуфт, «аммо хабарнигорон ё намояндагони созмонҳо метавонанд берун аз ҳудуди қитъаи раъйдиҳӣ назари овоздиҳандаро бипурсанд.»

Ӯ афзуд, Кумисюн талош мекунад интихобот шаффоф баргузор шавад ва «хабарнигорон дар инъикоси ин раванди муҳими сиёсии Тоҷикистон нақши умда доранд».

Аммо Аваз Назаров, коршиноси КМИР гуфт, тибқи қонунгузории Тоҷикистон мудохилаи хабарнигорон ба раванди интихобот, бахусус таблиғи раъйдиҳандагон барои овоздиҳии номзаде ҷурм дониста шуда, хабарнигорон бо тасмими комиссияи интихоботӣ аз маҳалли овоздиҳӣ берун карда хоҳанд шуд.

Ӯ афзуд, «хабарнигорон бояд 15 рӯз пеш аз баргузории интихобот дар КМИР ҳуҷҷатҳои худро барои сабти ном супоранд. Хабарнигорони хориҷиро зарур аст аввал дар Вазоарти корҳои хориҷӣ сабти ном шаванд.»

Алишери Муҳаммадӣ, хабарнигори мустақил аз ҷануби Тоҷикистон, ки дар ин нишаст ширкат дошт, гуфт, ҳамасола хабарнигорон ва нозирон нақзи қоидаҳои овоздиҳӣ дар нуқтаҳои ройдиҳиро ошкор мекунанд ва ҳузури онҳо муҳим аст. Маъмулан, як намояндаи хонавода ба ҷойи чанд узви оила овоз медиҳад ва масъулони кумисюнҳои интихоботӣ аз чунин вайрон шудани қоидаи овоздиҳӣ сарфи назар мекунанд.

Ба таъкиди намояндаҳои КМИР, як рӯз қабл аз баргузории интихобот “рӯзи хомӯшӣ” эълон мешавад ва то замони раъйдиҳӣ ҳама гуна таблиғоти номзадҳо ва ҳизбҳои сиёсӣ манъ карда мешавад. Муҳаммадӣ Ибодуллоев, роҳбари Бунёди ҷамъиятии "Ташаббуси шаҳрвандии сиёсати интернет" дар ин нишаст гуфт, ба эҳтимоли зиёд риояи ин муқаррарот дар шабакаҳои иҷтимоӣ душвор хоҳад буд. Зеро, ба гуфтаи вай, “таблиғоти номзадҳо, ки рӯзҳои пеш нашр шуда буд, метавонад ба таври ғайричашмдошт дубора дар “рӯзи хомӯшӣ” дар саҳифа пайдо шавад”.

Дар Тоҷикистон барои интихоботи порлумонии рӯзи якуми март 3410 маркази раъйгирӣ ташкил шудааст. Ба гуфтаи Носирҷон Салимӣ, дар баъзе аз марказҳои раъйгирӣ сокинон ҳамзамон вакилони порлумон ва вакилони маҷлисҳои маҳаллиро интихоб мекунанд.

То интихоботи порлумонӣ дар Тоҷикистон беш аз як моҳи дигар мондааст. Интизор меравад, раванди интихоботи порлумониро ҳудуди 500 нозири хориҷӣ назорат кунанд.

Дар гузашта созмонҳо ва кишварҳои ғарбӣ интихоботҳои Тоҷикистонро ғайриозод ва ғайришаффоф эълом кардаанд, бар хилофи нозирони кишварҳои пасошӯравӣ ва Чин, ки аз шеваи баргузории интихоботҳои Тоҷикистон ҳамеша ситоиш кардаанд.