Дар давраи тирамоҳии даъвати ҷавонон ба сафи артиши Тоҷикистон наздики 1900 ҷавон аз вилояти Суғд барои хидмати низомӣ ҷалб шудаанд, ки аксари кулли онҳо фарзандони афроди оддӣ ва бемансаб мебошанд. Баҳром Усмонов - муовини комиссари низомии Суғд дар як нишасти хабарӣ дар Маркази ттилоъотии ҳукумати устон ахиран гуфт, ки беш аз 1500 нафари ҷавонони суғдии даъватшуда ба артиш фарзандони хонаводаҳои кормандони оддиву кишоварзон ва боқимонда аз оилаҳои хидматчиҳову зиёиён ҳастанд.
Полковник Усмонов дар расидагӣ ба ин саволи хабарнигорон, ки оё ба чӣ сабаб фарзандони шахсони соҳибмансаб, ки мақомҳои баланди давлатиро ишғол кардаанд, ба хидмати низомӣ дар сафҳои артиши Тоҷикистон тақрибан даъват карда намешаванд, гуфт: «Дар бораи шахсони мансабдор бисёр гап мезанем, раиси гумрук аст, ё соҳиби мақоми дигар, якум - фарзандони онҳо баъди тамом кардани мактаи миёна ба мактабҳои олӣ дохил мешаванд, онҳо барои ин шароит доранд. Мувофиқи қонуни ҷумҳурии Тоҷикистон он касе, ки дар мактаби олӣ мехонад, имтиёзи ба хидмати ҳарбӣ нарафтан дорад. Ё ки дар вақти таҳсил чунин ҷавонон барвақт оиладор шуда, соҳиби 2 фарзанд мешаванд, ки дар ин ҳолат ҳам мо ӯро ба артиш даъват карда наметавонем».
Ба иттилоъи муовини комиссари низомии Суғд, нақшаи даъвати ҷавонони Суғд ба хидмати низомӣ аз сӯи комиссариатҳои низомии вилоят сад дар сад ба марҳилаи иҷро расидааст. Аммо ба гуфтаи вай, аз ҷумлаи даъватшудагон 40 нафар аз пайвастан ба сафи Артиши Тоҷикистон сарпечӣ кардаанд ва нисбати онон аз ҷониби додситониҳои Суғд парвандаҳои ҷиноӣ боз шудааст. Полковник - Усмонов афзуд, ки 1900 ҷавони дар давраи тирамоҳӣ аз вилояти Суғд ба артиши сафҳои Артиши Тоҷикистон даъватшуда танҳо камтар аз даҳяки ҷавонони қобили хидмати низомӣ дар ин минтақаро ташкил медиҳанд.
Полковник Усмонов дар расидагӣ ба ин саволи хабарнигорон, ки оё ба чӣ сабаб фарзандони шахсони соҳибмансаб, ки мақомҳои баланди давлатиро ишғол кардаанд, ба хидмати низомӣ дар сафҳои артиши Тоҷикистон тақрибан даъват карда намешаванд, гуфт: «Дар бораи шахсони мансабдор бисёр гап мезанем, раиси гумрук аст, ё соҳиби мақоми дигар, якум - фарзандони онҳо баъди тамом кардани мактаи миёна ба мактабҳои олӣ дохил мешаванд, онҳо барои ин шароит доранд. Мувофиқи қонуни ҷумҳурии Тоҷикистон он касе, ки дар мактаби олӣ мехонад, имтиёзи ба хидмати ҳарбӣ нарафтан дорад. Ё ки дар вақти таҳсил чунин ҷавонон барвақт оиладор шуда, соҳиби 2 фарзанд мешаванд, ки дар ин ҳолат ҳам мо ӯро ба артиш даъват карда наметавонем».
Ба иттилоъи муовини комиссари низомии Суғд, нақшаи даъвати ҷавонони Суғд ба хидмати низомӣ аз сӯи комиссариатҳои низомии вилоят сад дар сад ба марҳилаи иҷро расидааст. Аммо ба гуфтаи вай, аз ҷумлаи даъватшудагон 40 нафар аз пайвастан ба сафи Артиши Тоҷикистон сарпечӣ кардаанд ва нисбати онон аз ҷониби додситониҳои Суғд парвандаҳои ҷиноӣ боз шудааст. Полковник - Усмонов афзуд, ки 1900 ҷавони дар давраи тирамоҳӣ аз вилояти Суғд ба артиши сафҳои Артиши Тоҷикистон даъватшуда танҳо камтар аз даҳяки ҷавонони қобили хидмати низомӣ дар ин минтақаро ташкил медиҳанд.
Ин амал суннат нест, балки як амали пеш аз исломист, аммо амали мубоҳ, яъне иҷозат аст. Зеро бо содир кардани ин амал исбот шудааст, ки дар баъзе давлатҳои араб шаҳватӣ занон паст мегардад.
Занхои арабхо имруз биби, мома, бибикалонатон шудааст. Занони араб ба миллати мо ягон биби нестанд. Модару бибии худро монда бегонагонро эътирофу аз афсонахои бофтаи арабтаборон чи чизхое эчод накардаем. Хайфи хиради мо. Арабхо як кавми яхуд мебошанд ва максади онхо нест кардани таъриху фарханги дигар миллатхост.
Бихишт ончо, ки озораш набошад, Касеро бо касе кораш набошад.
Ҳал кардани масъалаи беобӣ бояд доимо дар маркази диққати ҳукумати мамлакат бошад қадри обро вақте медонед ки об нест. ин душворӣ дар атрофи шаҳри Душанбе низ ҷой дорад хонаводаҳо бо мошин об мехаранд ин афсона нест.
Ин хама анъанахои кавмхои ачнабиёни бефархангу маърифат аввали аввал Туркхо, дуюм Арабхо ва Мугулу мангитихо аст, ки бо рохи зулму вахшонияти худ болои мардум ба ислом рабт дода пихил мекарданд (яъне ба расм медароварданд), азчумла Сатру хичоб хам барои "гулом" намудани занон сирф анъанаи трукхои бемаданяту маърифат буд. Точикхо мардуми бо маданияту фарханги бои худро доштанд ва дар Осиёи Маркази аввалин мардуме буд ки ба тамоми бешарафон муковимат нишон медод, аммо муиасифона лашкари ачнабиён сарзамини моро нобуд сохтанд ва то ба холам идома дорад.