Кумитаи амнияти миллии Қазоқистон (КАМҚ) 17 октябр гуфт, тафтиши парвандаҳои 14 шаҳрванди ин кишвар, ки аз Сурия ба ватан баргаштаанд, ба поён расидааст. Ҳамаи ин шаҳрвандони Қазоқистон ба терроризм гумонбаранд.

Бино ба фарзияи тафтишот, шаҳрвандони Қазоқистон дар сафи яке аз шохаҳои гуруҳи "Давлати исломӣ" (ДИ) дар Сурия ҳузур доштанд. Ҳоло зидди онҳо бо айби "иштирок дар фаъолияти террористӣ, ҷалби одамон ба гуруҳҳои тундрав ва таблиғи терроризм" парванда боз шудааст. Кумита шахсияти гумонбаронро ошкор намекунад.

Сомонаи КАМҚ ҳамчунин хабар додааст, ки пештар низ 10 мард ва 5 зан баъди бозгашт аз Сурия бо ҷурми "иштирок дар фаъолияти ДИ" ба муҳлатҳои гуногун аз озодӣ маҳрум шуданд.

Мақомоти Қазоқистон ибтидои соли равон хабар доданд, ки дар доираи як амалиёт шаҳрвандони худро аз Сурия ба ватан баргардонданд. Зидди даҳҳо нафари онҳо бо ҷурми терроризм айб эълом карда шуд.

Маъмурияти Доналд Трамп аз бекор шудани баъзе таҳримҳо алайҳи Сурия ва содир шудани иҷозатнома барои сармоягузорӣ дар ин кишвар хабар дод. Дар иттилоияи Кохи Сафед аз рӯзи 23-юми май омадааст, ин иқдом бо ҳадафи бозсозии Сурия пас аз солҳо ҷанги дохилӣ анҷом шудааст.

Ҳамзамон Кохи Сафед аз Димишқ хостааст, то ихроҷи ҷангҷӯёни хориҷиро оғоз кунад.

Вазорати хориҷаи Амрико 23-юми май бо судури як муҷаввиз эълон кард, ки додугирифти молӣ бо давлати муваққати Сурия, бонки марказӣ, бахши ҳавонавардӣ ва ширкатҳои давлатии Сурия иҷозат аст.

Рӯзи 13-уми май Доналд Трамп дар сафараш ба Арабистони Саудӣ эълон кард, ки Вашингтон таҳримҳо алайҳи Сурияро бекор мекунад. Ин таҳримҳо зидди режими президенти пешин Башор Асад ҷорӣ шуда буданд, ки моҳи декабри соли гузашта аз қудрат барканор гардид.

Қурби доллари амрикоӣ дар баробари асъори миллии сомонӣ ин ҳафта ба таври назаррас поён рафтааст. Рӯзи 24-уми май тибқи қурби расмии Бонки миллии Тоҷикистон, 100 доллар ба 1022 сомонӣ баробар аст. Аввали ин ҳафта 100 доллар 1037 сомонӣ арзиш дошт.

Дар бонкҳои тиҷоратӣ бошад қурби доллар аз ин ҳам пастар аст. Рӯзи 24-уми май дар бонкҳои тиҷоратии Тоҷикистон 100 доллар аз 1005 то 1010 сомонӣ арзиш дорад. Давоми се соли ахир қурби доллар дар баробари сомонӣ то ин ҳад паст нашуда буд.

Бонки миллии Тоҷикистон ва бонкҳои тиҷоратӣ якбора паст шудани қурби долларро шарҳ надодаанд. Вале арзиши доллар дар ҳоле дар Тоҷикистон паст мешавад, ки ахиран қурби доллар дар баробари рубли русӣ ҳам поён рафт. Тибқи қурби расмии Бонки марказии Русия, 22-юми май як доллар ба 79,34 рубл баробар аст. Ба навиштаи РБК, давоми ду соли ахир ин бори аввал аст, ки арзиши 1 доллар аз 80 рубл поён мешавад.

Поёнравии қурби доллар аз оғози моҳи апрел оғоз шуд. Баъзе иқтисодшиносон ин вазъро ба таърифаҳои ҷорикардаи маъмурияти Доналд Трамп рабт медиҳанд. Дар оғози моҳи апрел маъмурияти Доналд Трамп барои молу колои 185 кишвари ҷаҳон таърифа (тариф, тарофа) ё боҷи гумрукӣ ҷорӣ кард.

Қурби рубли русӣ, ки барои муҳоҷирони тоҷик ва наздикони онҳо муҳим аст, ин ҳафта дар Тоҷикистон бетағйир буд. Феълан ҳазор рубли русӣ дар бонкҳои тиҷоратии Тоҷикистон ба 127 сомонӣ баробар аст.

Бо вуҷуди он ки мақомоти Тоҷикистон вазъи асъори хориҷиро ба тақвияти пули миллӣ низ рабт медиҳанд, ба сурати умум бозори пули Тоҷикистон ба қурби рубли Русия, доллари Амрико ва юани Чин бастагии зиёд дорад.

Даври панҷуми музокироти ИМА ва Эрон бар сари барномаи ҳастаии Ҷумҳурии Исломӣ рӯзи 23-юми май дар шаҳри Рум баргузор шуд. Музокирот бо миёнҷигии Уммон ва дар қароргоҳи сафири ин кишвар тақрибан ду соат давом кард.

Бадр ал-Бусаъидӣ, вазири хориҷии Уммон гуфт, “ин даври музокирот бо бархе пешрафтҳо, аммо бидуни натиҷаи қатъӣ поён ёфт.”

Ӯ ибрози умедворӣ кардааст, ки “рӯзҳои наздик масъалаҳои боқимонда аниқ мешаванд ва ин имконият медиҳад, ки барои дастёбӣ ба тавофуқи пойдор пеш равем.”

Дар ҳамин ҳол хабаргузории Садо са Симо якуним соат пас аз оғози музокирот гузориш дод, ки фиристодаи вижаи ИМА Стивен Уиткофф “бо сабаби парвоз маҳалли музокиротро тарк кард.”

Хабаргузории “Ройтерс” аз қавли як манбаи манбаи наздик ба тими музокиракунандаи эронӣ гузориш дод, ки “интизор меравад гуфтугӯи Эрон ва Амрико идома пайдо кунад. Замон ва макони музокироти баъдиро тарафи Уммон таъйин мекунад.”

Як мақоми аршади амрикоӣ низ гуфтааст, гуфтугӯ бо Эрон “созанда” буд, вале “ҳанӯз корҳое аст, ки бояд анҷом шаванд.”

Даври панҷуми музокироти ИМА ва Эрон дар ҳоле баргузор шуд, ки баҳсҳои ду тараф бар сари барномаи ҳастаии Ҷумҳурии исломӣ боло гирфтааст. ИМА талаб дорад, ки Эрон аз ғанисозии уран даст кашад, то ки барномаи ҳастаиаш роҳро барои эҷоди силоҳи атомӣ боз накунад. Вале мавзӯи ҳифзи ғанисозии ураниум баръакс, аз назари Эрон усулӣ аст.

Дар ҳамин ҳол, қудратҳои аврупоӣ таҳдид карданд, ки дар сурати адами созиш бо ИМА то охири моҳи июл, таҳримҳои соли 2015-и СММ алайҳи Эрон баргардонида мешаванд.

Президент Доналд Трамп хабар дод, ки Вашингтон аз 1-уми июн метавонад барои молу маҳсулот аз кишварҳои Иттиҳоди Аврупо 50 дарсад таърифа ё боҷи гумрукӣ ҷорӣ кунад.

Трамп дар шабакаи иҷтимоиаш TruthSocial навишт, "монеаҳои азими тиҷоратии онҳо, андоз аз арзиши иловашуда, ҷаримаҳои хандаовар барои ширкатҳо, маҳдудиятҳои тиҷоратӣ, даъвоҳои беадолатона ва беасос алайҳи ширкатҳои амрикоӣ,” боиси касри тиҷорат бо ИМА дар ҳаҷми 250 миллион доллар дар сол шудааст.

Раиси ҷумҳури Амрико таъкид кардааст, ки "гуфтушуниди мо бо онҳо ба ягон ҷойе намерасад!"

Ба гузориши маҷаллаи Politico, изҳороти Трамп чанд соат пеш аз гуфтугӯҳои телефонии Комиссари тиҷорати Аврупо Марош Шефчович ва намояндаи тиҷоратии ИМА Ҷеймисон Грир садо дод.

Дар оғози моҳи апрел маъмурияти Доналд Трамп барои молу колои 185 кишвари ҷаҳон таърифа (тариф, тарофа) ё боҷи гумрукӣ ҷорӣ кард. Азҷумла Трамп барои маҳсулоти Иттиҳоди Аврупо 20 дарсад таъин карда буд.

Русия аз оғози ҷанг дар Украина 109 ҳазору 625 сарбоз ва низомиёнашро аз даст додааст. Ин оморро бахши русии Би Би Си, вебсайти "Медиазона" ва гурӯҳе аз ихтиёриён ҷамъоварӣ кардаанд.

Ба қавли ин манбаъ, танҳо давоми ду ҳафтаи ахир 2009 сарбози Русия кушта шудаанд.

Рӯзноманигорони Би Би Си, “Медиазона” ва гурӯҳи ихтиёриён номи сарбозони кушташударо аз манобеи боз ҷамъоварӣ мекунанд. Номи баъзе кушташудаҳо аз ин рӯйхат метавонад берун монад.

На Русия ва Украина омори расмӣ дар бораи талафоти сарбозонашон дар ҷангро нашр намекунанд, вале бар тибқи арзёбиҳои хадамоти ҷосусии кишварҳои ғарбӣ мумкин аст, дар ин ҷанг садҳо ҳазор нафар ҷон бохтаанд.

Дар шаҳри Руми Итолиё қарор аст даври панҷуми музокироти миёни ИМА ва Эрон бар сари барномаи ҳастаии Ҷумҳурии Исломӣ барпо шавад, ки чандин чолишҳое дорад. Садди муҳимтарин дар ин музокирот тавонмандии Эрон барои ғанисозии ураниум аст ва ИМА талаб дорад, ки Эрон аз он даст кашад, то ки барномаи ҳастаиаш роҳро барои эҷоди силоҳи атомӣ боз накунад. Вале мавзӯи ҳифзи ғанисозии ураниум баръакс, аз назари Эрон усулӣ аст.

Вазири корҳои хориҷии ин кишвар Аббос Арақчӣ мегӯяд, ки ин масъала дар ҳолати будан ё набудани созиш бояд бетағйир монад. Арақчӣ пеш аз парвоз ба Рум рӯзи 23 май дар саҳифааш дар Х навишт, ки дастёбӣ ба созиш аз нарм шудани мавқеи ИМА дар робита бо ҳақи ғанисозии ураниум вобастагӣ дорад. Арақчӣ навишт: «Мушаххас кардани роҳи дастёбӣ ба созиш кори мушаксозӣ нест. Фурсати қабули қарор расидааст». Маъмурияти Трамп талаб дорад, ки Эрон пурра аз фаъолиятҳои ғанисозӣ даст кашад.

Дар ҳамин ҳол, қудратҳои аврупоӣ таҳдид карданд, ки дар сурати адами созиш бо ИМА то охири моҳи июл, таҳримҳои соли 2015-и СММ алайҳи Эрон баргардонида мешаванд. Дар таҳдиди ҷудогонааш Исроил гуфтааст, дар сурати набуди созиш, барои ҳамла ба ҳадафҳои ҳастаии Эрон иқдом хоҳад кард. Арақчӣ дар посух гуфт, дар сурати ҳамла ба ин кишвар Эрон аз «тадбирҳои вижа» кор хоҳад гирифт.

Ҳукумати ИМА донишгоҳи Ҳарвардро аз қабули донишҷӯёни хориҷӣ барои таҳсил маҳрум кард. Илова ба ин, маъмурияти президент Доналд Трамп донишомӯзонеро, ки дар ин муассиса таҳсил мекунанд, маҷбур дорад ба дигар мактабҳои олӣ гузаранд, чун дар акси ҳол ҳақи будубоши қонунӣ дар ин кишварро аз даст медиҳанд. Дар ин бора рӯзи 22 май вазорати амнияти дохилии ИМА хабар дод.

Вазир Кристи Ноэм амр дод, ки иҷозатномаи кори барномаи табодули донишҷӯёни Ҳарвард бекор карда шавад ва ин муассисаи таълимиро дар “дастгирии хушунат, яҳудиситезӣ ва ҳамоҳангсозии фаъолияти кориаш бо ҳизби коммунистии Чин” гунаҳгор намуд.

Аз ин пеш маъмурияти донишгоҳ талаби вазорати амнияти дохилиро барои додани маълумот дар бораи бархе донишҷӯёни хориҷиаш рад кард. Дар Ҳарвард қарори маъмурияти Трампро, ки ба ҳазорҳо донишҷӯ дахл дорад, ғайриқонунӣ ва интиқомҷӯӣ ва ҳам амале номиданд, ки рисолати академикию таҳқиқотии Ҳарвардро ба ҳам мезанад. Донишгоҳ ваъда додааст, ки донишҷӯёни осебдидаро дастгирӣ мекунад.

Соли 2024-2025 ба донишгоҳи бонуфузи Ҳарвард 6800 донишҷӯи хориҷӣ қабул шуд ва ин 27% -и шумори умумии донишомӯзони ин муассиса ба шумор мераванд, навиштааст Reuters. Ин донишҷӯён аз 140 кишвари ҷаҳон намояндагӣ мекунанд.

Президенти ҷумҳурихоҳ Доналд Трамп мехоҳад низоми фаъолияти колелҷҳои хусусӣ ва мактабҳо дар саросари ИМА-ро тағйир диҳад ва онҳоро дар паҳн кардани идеологияи зиддиамрикоӣ, марксистӣ ва чапгароӣ муттаҳам намудааст. Трамп Ҳарвардро барои ҷалби демократҳои бонуфуз ба мақомҳои омӯзгорӣ ва раҳбарӣ интиқод намуд.

Моҳи апрел маълум шуд, ки маъмурияти Трамп маблағгузории донишгоҳи Ҳарвардро дар ҳаҷми 2,2 миллиард доллар қатъ ва ин донишгоҳро дар вайрон кардани ҳуқуқи шаҳрвандӣ ва муборизаи нокофӣ бо яҳудиситезӣ гунаҳгор намуд.

Кохи Сафед инчунин маблағгузории донишгоҳи Колумбияро дар ҳаҷми 400 миллион доллар боздошт. Ин қарор вокуниши мақомот ба мавҷи эътирозҳои ҷонибдорони Фаластин дар донишгоҳои Амрико буд, ки амалҳои артиши Исроил дар Ғаззаро маҳкум намуданд.

Русия ва Украина табодули рӯйхати асиронро аз рӯи меъёри “1000 ба 1000”, ки дар борааш дар музокираи ҳафтаи гузашта дар Истамбул ба мувофиқа расида буданд, ба анҷом расониданд. Бар асоси ин феҳрист ҳарду кишвар бояд ҳазорнафарӣ асиронро ба ҳамдигар супоранд.

Президенти Украина Владимир Зеленский дар Телеграм каналаш навишт, ки феҳристи Маскав ба дасти онҳо расидааст. “Созиши озод кардани 1000 нафар мардуми мо аз асорати Русия шояд ягона дастовари мулоқот дар Туркия бошад. Мо корро барои таъмини иҷроиши ин созиш пеш мебарем”.

Дар Кремл ҳам котиби матбуот Дмитрий Песков тасдиқ кард, ки феҳристи асирон ба дасти онҳо расидааст. Агар ин тавофуқ иҷро шавад, ин азимтарин табодул дар миёни ду кишвар аз замони шурӯи ҷанг дар соли 2022 хоҳад буд.

Дар Озарбойҷон як шаҳрванди Тоҷикистон боздошт шудааст, ки ба навиштаи матбуоти Русия, давоми 11 сол мавриди ҷустуҷӯи сохторҳои ҳифзи қонуни ин кишвар будааст. Тағаймурод Эмомовро раҳбари як гурӯҳи қочоқбари маводи мухаддир номида, ӯро дар Русия барои содироти “чандсад килограмм ҳероин” мавриди ҷустуҷӯ қарор дода буданд.

ТАСС аз қавли манбаъҳояш дар сохторҳои ҳифзи қонуни Русия навишт, Эмомовро дар ҳудуди Озарбойҷон боздошт кардаанд ва акнун ӯ дар пешорӯи истирдод ба Русия қарор дорад.

Тафтишот дар Русия ба хабаргузории расмӣ гуфтааст, ки Эмомовро дар ташкили “ҷиноятҳои махсусан вазнин” дар соҳаи муомила бо маводи мухаддир гумонбар медонанд. Дар ҳоле, ки маълум нест худи Эмомов дар ин бора чӣ назар дорад ва оё бо вакили дифоъ таъмин аст ё на, сохторҳои тафтишотӣ дар Русия ба матбуот гуфтаанд, ки Эмомов тавассути курйер ё борбарҳои дигар ба қаламрави Русия садҳо килограмм ҳероин ворид кардааст.

“Бисёри онҳое, ки бо Эмомов кор кардаанд, баъди боздошт алайҳи Эмомов ба ҳайси ташкилкунандаи ин тиҷорати сиёҳ баёнот додаанд ва бархе аз онҳо аллакай баъди анҷоми мӯҳлати ҷазо ба озодӣ баромадаанд”, навишт хабаргузории русӣ аз қавли манбааш дар сохторҳои ҳифзи қонун.

Мақомоти ҳифзи қонун дар Тоҷикистон дар ин бора ҳеҷ хабаре нашр накардаанд ва маълум нест, то куҷо ин маълумоти нашршуда пурра ба ҳақиқат ҷавобгӯ аст ё не.

Дар рӯдхонаи Панҷ ҷустӯҷуи ҷасади панҷ сокини Хоруғ, аз ҷумла тифли яксолае идома дорад, ки дар натиҷаи садамаи нақлиётӣ ба ҳалокат расидаанд.

Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон рӯзи 23-уми май дар як баёнияи расмӣ гуфт, ки фоҷиа рӯзи 20-уми май дар қаламрави ноҳияи Дарвоз ва роҳи Душанбе-Хоруғ рух додааст.

Ба қавли вазорат, Ҳаким Гулзоров, ронандаи мошини “Тойота Ландкрузер” ҳангоми ҳаракат идораи мошинро аз даст додааст ва мошин ба рӯдхона афтодааст. Худи ронанда ва як мусофири дигар аз мошин ҷаҳида зинда мондаанд, бақияи мусофирон, ки дар байнашон як тифли яксола ва ду навраси 9 ва 10-сола буданд, ҷон додаанд.

Вазорати корҳои дохилӣ гуфтааст, ки ҷустӯҷуи ҷасадҳо идома дорад. Дар роҳҳои кӯҳистонӣ ва ноҳамвори Тоҷикистон, дар садамаҳои нақлиётӣ солона даҳҳо нафар ва гоҳо ду-се нафарӣ аз як хонавода кушта мешаванд.

Акбарҷон Исмоилов, раиси Маркази ҷумҳуриявии фарҳангӣ ва этникии тоҷикон дар Қазоқистон ба Радиои Озодӣ гуфт, ҷасадҳои ин шаҳрвандони Тоҷикистонро 22-юми май тариқи мошин ба зодгоҳашон ноҳияи Қубодиён фиристоданд.

Ба гуфтаи Исмоилов, ин афродро "бо урфу одати мусалмонӣ шуста, кафан карданд ва баъдан барои дафн фиристоданд".

"То имрӯз мурдаи ягон тоҷик дар Қазоқистон бесоҳиб намондааст. Соли 2024 ҷасади 60 ва имсол турбати 36 шаҳрванди Тоҷикистонро ба зодгоҳашон фиристодем. Як қисми онҳо ҳангоми рафтан ба Русия дар роҳ фавтиданд ва як қисми дигар дар Қазоқистон муҳоҷир буданд. Агарчӣ кори Маркази мо асосан ба тоҷикони худи Қазоқистон равона шудааст, вале мо кӯшиш мекунем, ки ба муҳоҷирони тоҷик ҳам кӯмаки худро дареғ надорем",-гуфт Акбарҷон Исмоилов.

Субҳи 20-уми май дар пайи бархӯрдани мошини "Форд Транзит" ба мошини боркаш дар Қазоқистон, 6 муҳоҷири тоҷик ба ҳалокат расида, 5 каси дигар захмӣ шуданд. Аҳволи ду нафар аз захмиён вазнин гуфта мешавад.

Фавтидаҳо Аҳтам Каримови 36-сола, Назрулло Боқиеви 24-сола, Бахтигул Боқиеваи 40-сола, Юсуф Солиҳови 67-сола, Фаёзиддини Солиҳзодаи 35-сола ва Маҳмадюнус Аминзодаи 33-сола буданд.

Онҳо дар роҳ ба сӯи Русия буданд. Фавтидаҳо ва захмиён сокинони деҳаи Зиракии ноҳияи Қубодиён мебошанд. Тибқи иттилои дарёфтии Радиои Озодӣ, маросими видоъ бо ин муҳоҷирон 23-юми май дар зодгоҳашон мегузарад.

Қазоқистон кишвари ҳамсояи Русия мебошад ва шаҳрвандони Тоҷикистон, ки бо мақсади кору зиндагӣ ба он кишвар мераванд, аз ҷумла, ба хотири сарфаи маблағи сафар бо роҳҳои ҳавоӣ, аз роҳҳои нақлиётӣ истифода мебаранд.

Садамаҳои нақлиётӣ бо иштироки шаҳрвандони Тоҷикистон дар роҳҳои Қазоқистон дар гузашта ҳам рух додааст.

Парлумони Тоҷикистон Шартнома миёни Тоҷикистон, Қирғизистон ва Узбекистон дар бораи нуқтаи пайвастшавии сарҳадҳои давлатии се кишварро тасвиб кардааст.

Расонаҳои давлатии Тоҷикистон бо такя ба Маҷлиси намояндагон хабар доданд, ки ин санад рӯзи 22-юми май дар иҷлосияи порлумон, тасвиб шуд.

Ин шартнома ҳанӯз 31-уми марти соли ҷорӣ аз ҷониби президентҳои се кишвар ба имзо расида буд.

Ҳар се кишвари Осиёи Марказӣ дар гузашта бар сари таъйини марз ва убуру мурур аз қаламравҳои якдигар мушкил доштанд.

Ин номуайянӣ дар чор соли пеш дар сарҳади Тоҷикистон ва Қирғизистон сабаби задухӯрдҳои мусаллаҳона гашт ва аз ду тараф даҳҳо кушта ва захмӣ барҷой гузошт.

Сергей Миронов, роҳбари фраксияи "Русияи одил – Барои ҳақиқат", пешниҳод кардааст, ки банди марбут ба имконияти доштани душаҳрвандӣ, аз Қонуни асосии Русия бардошта шавад.

"Замони лағви институти душаҳрвандӣ фаро расидааст. Вақти он расидааст, ки интихоб кард–бо кадом кишвар тақдири худро мепайвандӣ",-изҳор дошт Сергей Миронов дар сӯҳбат бо хабаргузории русии ТАСС.

Миёни Тоҷикистон ва Русия низоми душаҳрвандӣ амал мекунад ва солона садҳо тоҷикистонӣ ҳамзамон шиносномаи русиро мегиранд.

Гуфта мешавад, ки Русия танҳо бо як кишвар – Тоҷикистон шартномаи душаҳрвандӣ дорад.

Созишномаи соли 1995 ба шаҳрвандони ҳарду кишвар имкон медиҳад, ки ҳамзамон шаҳрвандии Русия ва Тоҷикистонро дошта бошанд.

Русия ҳамчунин бо Абхозистон ва Осетияи Ҷанубӣ созишномаҳои душаҳрвандӣ дорад, ки Русия онҳоро эътироф мекунад, вале на кишварҳои дигар.

Сармоягузории Амрико метавонад ба дуюмин истеҳсолкунандаи калонтарини сурма дар ҷаҳон табдил шудани Тоҷикистон мусоидат кунад, гуфт сафири ИМА дар Душанбе Мануэл П. Микаллер. Дипломати калони амрикоӣ бо чунин паём дар ҷараёни ҳамоиши Истихроҷи маъданҳои Тоҷикистону Бритониё дар Лондон суханронӣ кард, ки 19 май бо ширкати ҳайате ба раҳбарии вазири саноат ва технологияҳои нави Тоҷикистон Шералӣ Кабир ва сардори Саридораи геологияи назди ҳукумат Илҳомҷон Оймуҳаммадзода баргузор шуд.

Ба навиштаи сомонаи ВКХ Тоҷикистон, дар ин ҳамоиш ба иловаи мақомоти расмӣ, инчунин даҳҳо сармоягузорону намояндагони ширкату корхонаҳои соҳавӣ иштирок намуданд.

Мануэл П. Микаллер дар ин ҳамоиш гуфт, "Ширкатҳои ИМА таваҷҷуҳ ба сармоягузорӣ ба корхонаҳои истихроҷи маъдан дар Тоҷикистон ва оғози амалиёти нав барои кашф ва рушди сарватҳои зеризаминии истихроҷнашудаи Тоҷикистон доранд. Ман ва дастаам барои кӯмак дар ин ҷо ҳастем".

Миёнаҳои моҳи май сафир Микаллер аз ноҳияи Айнӣ дар вилояти Суғд боздид намуда, аз ҷумла бо кори корхонаи истихроҷи сурмаи «Анзоб» ва корхонаи коркарди сурмаи «АмCо» шинос шуд. Ӯ гуфт, Тоҷикистон метавонад ба дуввуми истеҳсолкунандаи сурма дар ҷаҳон табдил шавад. “Сурма - як маъдани нодир ва пурарзиш аст, ки дар истеҳсоли батареяҳо, таҷҳизоти электронӣ ва маводи зидди оташ нақши муҳим мебозад”, навиштааст сафорати ИМА дар Душанбе.

Соли 2023 хабаргузории "Азия-Плюс" бо такя ба Хадамоти геологии ИМА навишт, Тоҷикистон дар ҷаҳон сеюмин истеҳсолкунандаи сурма ба ҳисоб рафта, соли 2019 дар ин кишвар 16 ҳазор тонна ин навъи маъдан истеҳсол шудааст. Аз 11 кони сурма нӯҳ ададаш дар қаламрави водии Зарафшону Ҳисор ҷойгир мебошанд.

Тоҷикистон, ки дар талоши сармоягузории бештар ба иқтисоди кишвар аст, мехоҳад ҳарчи бештар шарикони байналмилалии тиҷоратиро ба захираҳои табиии ин кишвар дилгарм намояд. Феълан азимтарин ҳамкори тиҷоратию сармоягузори иқтисоди Тоҷикистон кишвари Чин дониста мешавад.

Бо сари қудрат дар ИМА омадани президент Доналд Трамп манфиатҳои иқтисодию тиҷоратӣ дар сиёсати хориҷии Кохи Сафед ба мадди аввал баромад. Феълан маълум нест, ки то куҷо воқеан ҳам талошҳо барои ҷалби бештари сармоягузорони ғарбӣ ба иқтисоди Тоҷикистон натиҷаи ҷиддӣ медиҳад ва мушаххасан ҳосили форуми Лондон чӣ ҳосиле хоҳад дод.

Вале як монеаи аслии ҷалби бештари сармоягузорон ба иқтисоди Тоҷикистон андозҳои баланд, фасоду ношаффофият ва беэътимодӣ ба ҳимояти қонунии сармояҳояшон дар ин кишвар гуфта мешавад.

Вазири дифои ИМА Пит Ҳегсет тӯҳфаи хонаводаи шоҳии Қатар – ҳавопаймои навъи Boeing 747-ро бо арзиши чандсад миллион доллар қабул кард. Баъди навсозии он қарор онро чун ҳавопаймои нави Air Force One барои сафарҳои президент Доналд Трамп истифода кунанд.

Намояндаи Пентагон Шон Парнелл рӯзи чоршанбе гуфт, ки ҳавопайморо «мутобиқ ба тамоми муқаррароти федеролӣ ва қоидаҳо» қабул карданд ва афзуд, ки вазорати дифои ИМА риояи тамоми талаботи амниятию фаннии ин ҳавопайморо ба ӯҳда мегирад. Айни замон, ҳам демократҳо ва ҳам ҷумҳурихоҳҳо дар Конгресси Амрико мегӯянд, ки қабули чунин тӯҳфае аз як давлати хориҷӣ Конститутсияи ИМА-ро нақз мекунад.

Худи Доналд Трамп аз ин пеш гуфтааст, ки рад кардани чунин як ҳавопаймо «аблаҳӣ мешавад» ва иқдоми Қатарро «як амали олӣ» номид. Ӯ гуфт, ки ҳеҷ як мушкили ахлоқие дар гирифтани чунин тӯҳфа намебинад ва афзуд: «Ман ҳеҷ гоҳ аз қабули чунин як пешкаше даст намекашам, магар ин ки аблаҳ бошам…»

Дар гузашта Трамп аз шароити дохили ҳавопаймои президентӣ изҳори норизоият кардааст.

Рӯзи 21 май, дар мулоқот бо президенти Африқои Ҷанубӣ Сирил Рамафоса дар Кохи Сафед Трамп хабарнигори ширкати NBC-ро, ки мавзӯи ҳавопаймои қатариро матраҳ кард, дар кори ғайрикасбӣ гунаҳгор ва аз ӯ талаб кард, ки толорро тарк кунад. Трамп афзуд, ки Қатар ба иқтисоди ИМА “5,1 триллион доллар сармоягузорӣ хоҳад кард”.

Сенатори демократ Чак Шумер тарҳи қонунеро таҳия кардааст, ки истифодаи пули Пентагонро барои навсозии ҳавопаймои президентие, ки қаблан моли давлати хориҷӣ будааст, манъ мекунад. Шумер мегӯяд, ҳеҷ гуна навсозӣ наметавонад амнияти пурраи ингуна ҳавопаймоҳоро таъмин кунад. Шумер мехоҳад, ки ин ташаббусашро ҳамчун илова ба тарҳҳои ояндаи буҷаи кишвар ба баррасӣ гузорад. Баъзе ҷумҳурихоҳҳо ҳам дар робита бо тӯҳфаи Қатар изҳори нигаронӣ карданд, вале ҳатмӣ нест, ки раҳбари аксарият Ҷон Тун тарҳи Шумерро ҳатман ба овоздиҳӣ гузорад.