Шариф Назаров, сардори Идораи корҳои дохилии Суғд, рӯзи 3-юми апрел хабари вуруди эҳтимолии ҷангиёни Ҳаракати Исломии Узбакистон (ҲИУ) ба Қириғизистонро такзиб карда ва гуфт, дар ин авохир ҳеҷ тақозоеро аз тарафи кишвари ҳамсоя дарёфт накардаанд. Вай афзуд, "ҳозир вазъ таҳти назорат ва бе мушкил аст ва дар бораи гурӯҳи террористие, ки ба хоки Қирғизистон гузаштан мехоҳад, аз расонаҳо мешунавем."
Тоҷикистону Қирғизистон дар вилояти Суғд ҳудуди 270 километр хатти марзи муштарак доранд ва пайроҳаҳои кӯҳӣ аз ин минтақа ба Афғонистон мебарад. Ба гуфтаи коршиносон, бо ин роҳи душворгузари кӯҳистон гурӯҳҳои чанднафарии ҲИУ ва қочоқгарони маводи мухаддир метавонанд ба водии Фарғона ворид шаванд.
Ҳодисаи тирамоҳи соли 1999, ки гурӯҳи ҲИУ таҳти раҳбарии Ҷумъаи Намангонӣ аз шимоли Афғонистон тавассути хоки Тоҷикистону Қирғизистон хост ба қаламрави Узбакистон роҳ кушояд, дар ёди сокинони наздимарзии минтақа боқӣ мондааст.
Тилав Расулзода
Коршинос Тилав Расулзода мегӯяд, эҳтимол бо эълони хуруҷи нерӯҳои эътилоф аз Афғонистон, гурӯҳҳои террористии иборат аз сокинони Осиёи Марказӣ, махсусан аъзои ҲИУ ҳамин гуна нақшае ҳам дар сар мепарваранд, ки ба кишварҳои минтақа ворид шаванд. Ӯ илова кард, ки чунин авзоъ ва хатари умумӣ аз кишварҳои Осиёи Миёна, бахусус Тоҷикистону Қирғизистон ҳамоҳангии бештари фаъолиятро тақозо мекунад.
Ҳамоҳангӣ дар муқобила бо гурӯҳҳои мусаллаҳи тундрави фаромарзиро нерӯҳои тоҷику қирғиз дар соли 2008 дар минтақаи марзии Исфараву Бодканд ба намоиш гузошта буданд. Дар он амалиёти якҷоя, гурӯҳи мусаллаҳе, ки ба боздоштгоҳи муваққати Қайроққум ва қисми низомии марзбонӣ дар Исфара ҳамлаи мусаллаҳона бурда, ба хоки Қирғизистон фирор карда буд, хунсо ва раҳбарони он кушта шуданд.
Саҳбон Қурбонов, коршинос аз Исфара мегӯяд, ҳамакнун дар муқоиса ба 5-6 соли пеш назорати марз ҷиҳати ҷилавгирӣ аз убуру мурури гурӯҳҳои мусаллаҳи террористӣ беҳбуд ёфтааст. Ин коршинос афзуд, "аммо ҳоло гузаштани гурӯҳҳои террористӣ аз кӯҳистони баланд, ки зери барф мондааст, аз Афғонистон ба Тоҷикистон, масалан то Исфараву аз ин ҷо ба самти Қирғизистон хеле душвор аст, агар номумкин набошад. Дигар ин ки мардум ҳам ҳушёр шудаанд. Чунки намехоҳанд ноамнӣ ё задухӯрд шавад, аз ин ба ҳама сокинони ҳамон маҳал ҳам зарарҳои ҷонию молӣ мерасад."
Аммо бархе коршиносони маҳаллӣ бар онанд, ки тавони нерӯҳои тоҷику қирғиз ба ҳадде нест, ки хатти марзро таҳти назорати доимӣ нигаҳ доранд. Дар ҳоле ки воқеияти вуруд ё эҳтимоли вуруди террористони маргталаб аз Тоҷикистон ба Қирғизистон на аз ҷониби мақомоти тоҷик ва на мақомоти қирғиз то ҳол тасдиқ нашудааст, бори дигар сокинони манотиқи наздимарзиро ба ёди ҳодисаҳои хатарангезе андохтааст, ки дар сурати ба вуқӯъ пайвастан, зиндагии орому амнияти онҳоро барҳам хоҳад зад. Хатаре, ки на танҳо ба амнияти сокинони Қирғизистон, балки ба ҳама сокинони минтақа таъсир хоҳад дошт.
Тоҷикистону Қирғизистон дар вилояти Суғд ҳудуди 270 километр хатти марзи муштарак доранд ва пайроҳаҳои кӯҳӣ аз ин минтақа ба Афғонистон мебарад. Ба гуфтаи коршиносон, бо ин роҳи душворгузари кӯҳистон гурӯҳҳои чанднафарии ҲИУ ва қочоқгарони маводи мухаддир метавонанд ба водии Фарғона ворид шаванд.
Ҳодисаи тирамоҳи соли 1999, ки гурӯҳи ҲИУ таҳти раҳбарии Ҷумъаи Намангонӣ аз шимоли Афғонистон тавассути хоки Тоҷикистону Қирғизистон хост ба қаламрави Узбакистон роҳ кушояд, дар ёди сокинони наздимарзии минтақа боқӣ мондааст.
Ҳамоҳангӣ дар муқобила бо гурӯҳҳои мусаллаҳи тундрави фаромарзиро нерӯҳои тоҷику қирғиз дар соли 2008 дар минтақаи марзии Исфараву Бодканд ба намоиш гузошта буданд. Дар он амалиёти якҷоя, гурӯҳи мусаллаҳе, ки ба боздоштгоҳи муваққати Қайроққум ва қисми низомии марзбонӣ дар Исфара ҳамлаи мусаллаҳона бурда, ба хоки Қирғизистон фирор карда буд, хунсо ва раҳбарони он кушта шуданд.
Саҳбон Қурбонов, коршинос аз Исфара мегӯяд, ҳамакнун дар муқоиса ба 5-6 соли пеш назорати марз ҷиҳати ҷилавгирӣ аз убуру мурури гурӯҳҳои мусаллаҳи террористӣ беҳбуд ёфтааст. Ин коршинос афзуд, "аммо ҳоло гузаштани гурӯҳҳои террористӣ аз кӯҳистони баланд, ки зери барф мондааст, аз Афғонистон ба Тоҷикистон, масалан то Исфараву аз ин ҷо ба самти Қирғизистон хеле душвор аст, агар номумкин набошад. Дигар ин ки мардум ҳам ҳушёр шудаанд. Чунки намехоҳанд ноамнӣ ё задухӯрд шавад, аз ин ба ҳама сокинони ҳамон маҳал ҳам зарарҳои ҷонию молӣ мерасад."
Аммо бархе коршиносони маҳаллӣ бар онанд, ки тавони нерӯҳои тоҷику қирғиз ба ҳадде нест, ки хатти марзро таҳти назорати доимӣ нигаҳ доранд. Дар ҳоле ки воқеияти вуруд ё эҳтимоли вуруди террористони маргталаб аз Тоҷикистон ба Қирғизистон на аз ҷониби мақомоти тоҷик ва на мақомоти қирғиз то ҳол тасдиқ нашудааст, бори дигар сокинони манотиқи наздимарзиро ба ёди ҳодисаҳои хатарангезе андохтааст, ки дар сурати ба вуқӯъ пайвастан, зиндагии орому амнияти онҳоро барҳам хоҳад зад. Хатаре, ки на танҳо ба амнияти сокинони Қирғизистон, балки ба ҳама сокинони минтақа таъсир хоҳад дошт.
